Wat L1 kan leren van de aanpak bij MVV

Inhoudsopgave

L1 is een organisatie die al enkele jaren op drift is. Wat vooral ontbreekt is journalistieke richting en daadkracht. L1 zou veel kunnen leren van de verrijzenis van MVV.

OPINIE

Hemelsbreed ligt de Geusselt op een steenworp afstand van het hoofdkantoor van L1 . In beide bastions was de organisatie vastgelopen. Waar de ondernemers van het Maastricht Collectief erin slagen MVV organisatorisch weer op de rit te krijgen, zit de kar van L1 nog steeds vast in de modder.

Het kan geen toeval zijn dat beide organisaties op exact dezelfde dag in het nieuws komen, waarbij glashelder wordt wat het verschil in aanpak is. MVV neemt na 37 jaar trouwe dienst afscheid van clubicoon Ron Elsen. “Een minder populair besluit, maar genomen in het belang van de club op de langere termijn.”

Het bericht over L1: “Beoogd hoofdredacteur tekent toch niet.” De nieuwe hoofdredacteur had bij L1 het begin van het einde aan een periode van complete onrust moeten inluiden. Het tegendeel gebeurt: omdat de benoeming voortijdig uitlekte, zijn drie interne kandidaten bij voorbaat al gebrandmerkt als ‘tweede keus’, mocht een van hen alsnog gevraagd worden de leiding van de redactie op zich te nemen.

Kandidaten
Het verschil in aanpak van het Maastricht Collectief bij MVV en de bestuurlijk verantwoordelijken bij L1 komt ook mooi tot uitdrukking op de arbeidsmarkt. Bij MVV solliciteerden 27 kandidaten voor de functie van algemeen directeur, waaronder erkende klasbakken. Die enorme belangstelling geeft aan dat er veel vertrouwen is in de manier waarop MVV bouwt aan de toekomst. Daar willen goede mensen onderdeel van uitmaken.

Bij L1 is de zoektocht naar een nieuwe hoofdredacteur eigenlijk al aan de gang sinds het gedwongen terugtreden van Leo Hauben in april 2023. Aan een koninkrijk van 30 jaar kwam toen een einde, nadat alles en iedereen bij L1 met elkaar in de clinch lag en rechtszaken werden uitgevochten voor de Ondernemingskamer in Amsterdam en bij de kort gedingrechter in Maastricht.

Hauben is een uitstekende journalist - dat staat buiten kijf - die de regionale omroep heel ver heeft gebracht. Maar het is natuurlijk nooit goed dat de raad van commissarissen van een omroep waar honderd mensen werken één persoon dertig jaar (!) lang de leiding heeft gelaten.

Exit
Hauben moest terugtreden als hoofdredacteur, maar mocht wel op de redactie blijven werken. Hoe sympathiek ook, dat was een foute beslissing. Als je bij L1 de koers wil veranderen, had je Hauben een goede vertrekregeling en een mooie afscheidsreceptie moeten geven. Dat had hij zonder meer verdiend. Het Maastricht Collectief heeft in dezelfde omstandigheden een andere keuze gemaakt: exit Ron Elsen.

In de grote ruzies binnen L1, breed uitgemeten in De Limburger dankzij continu lekken vanuit de L1-organisatie, moest ook directeur Peter Elbers vertrekken. De van De Limburger afkomstige Branko Eijssen werd aangesteld als directeur. Mensen-mens Eijssen, een verbinder. Hij zou aan de organisatorische kant rust moeten brengen. Zijn journalistieke achtergrond zou goed van pas komen, want dan begrijp je een bedrijf als L1 natuurlijk veel beter.

Draagvlak
Eijssens eerste grote besluit was dat hij zich schaarde achter de komst van Cécile Narinx als hoofdredacteur. Een mode-journaliste uit ‘Holland’ die voor de geschreven pers werkte. Die geen ervaring heeft met regionale journalistiek, geen kennis had van de Limburgse dossiers. Maar die als tafelgaste bij De Wereld Draait Door wel een bekende Nederlander is. Het draagvlak voor Narinx verdampte in recordtempo. Na een jaar was de conclusie voor haar zelf en voor L1 onvermijdelijk. Stoppen.

Richtingenstrijd
Narinx’ wapenfeit is vooral dat L1 een nieuw logo heeft gekregen, waarover ook Eijssen enthousiast was. Die cosmetische ingreep kon niet verhullen dat er achter de schermen bij L1 een richtingenstrijd woedt. De ‘oude garde’ wil vooral inzetten op televisie en radio. De jongeren - en ook directeur Brank Eijssen - willen vooral inzetten op online en op social media. Op nieuwe verhaal- en vertelvormen.

Tegen die achtergrond heeft L1 gezocht naar een opvolger voor Cécile Narinx. Anders dan bij MVV, waar 27 kandidaten op de poort klopten, is de spoeling voor een nieuwe hoofdredacteur kennelijk dunner.

Reputatie
En als dan na acht maanden de naam van de kandidaat voortijdig uitlekt, dan weet elke gekwalificeerde buitenstaander dat er of amateuristisch bestuurd wordt of de sfeer nog steeds heel toxisch is, waarbij de reputatie van kandidaten voor een topfunctie niet veilig is.

Tussenpaus
De keuze voor Peter Jansen wordt ook meteen negatief geframed: weer een krantenman pur sang, weer niemand met televisie- en of radio-ervaring. Iemand die binnenkort 66 jaar oud wordt en nog uit Middelburg naar Maastricht moet verhuizen. Hoewel de man journalistiek gepokt en gemazeld is, waarschijnlijk toch niet de droomkandidaat die nu voor zes, zeven jaar de journalistieke koers uitzet en de organisatie daarnaar transformeert. Eerder een tussenpaus.

Inspireren
Wat L1 van het Maastricht Collectief dat MVV weer op de rails heeft gezet kan leren is dat er veel expertise nodig is om een nieuwe koers uit te zetten. Voor de financiële sanering deed het Maastricht Collectief een beroep op de beste advocaten voor die klus. Voor een helder toekomstbeeld liet de club zich inspireren door het bureau Hypercube van Pieter Nieuwenhuis. Tel daarbij op dat de ondernemers van het Maastricht Collectief zelf een bak aan verschillende competenties en ervaringen hebben. Dat leidde tot een breed gedragen toekomstplan voor MVV. Helder op papier gezet, transparant uitgedragen. Als je zo opereert, dan begrijpt iedereen dat ook minder populaire maatregelen genomen worden omdat ze noodzakelijk zijn. Omdat ze passen in de strategische koers.

Herbronnen
L1 moet nog beginnen aan die exercitie. Eerst journalistiek herbronnen, om maar een CDA-term te gebruiken. Waartoe is L1 op aarde? Hoe vertaal je de rijke legacy van L1 - net zoals MVV een rijke historie heeft - naar moderne journalistiek? Wat doen we wel en wat niet? Op welke manier brengen we onze verhalen? Wat is het meerjarige stappenplan om te komen tot een lerende organisatie, waarbij talenten continu worden opgeleid? Hoe koppelen we de schat aan journalistieke ervaring van de oudere journalisten en programmamakers aan de digitale creativiteit van de aankomende journalisten? Hoe verhouden we ons tot onze wettelijke opdracht, tot datgene wat online allemaal al gratis is te vinden op nieuwsgebied? Hoe gaan we om met onze rol van verbinder in de provincie?

Trots
L1 zou externe expertise kunnen inhuren om mee te denken over de moderne koers van een publieke omroep. De ondernemers van het Maastricht Collectief waren zo slim om te weten wanneer het wijs is externe experts en ook vreemde ogen mee te laten kijken. Als L1 op dat soort vragen over de eigen missie - samen met alle betrokkenen - een antwoord heeft geformuleerd, is het zaak de organisatie naar de nieuwe visie in te richten. De derde trap van de raket is er vervolgens voor te zorgen dat iedereen gaat meehelpen om van L1 in de dagelijkse operatie weer een succesverhaal te maken. Een omroep waar Limburg weer op afstemt, op klikt. Waar de medewerkers trots op zijn.

Dat beleid uitvoeren vergt een stevige hoofdredacteur die niet bang is om ook - in de woorden van MVV - ‘impopulaire besluiten te nemen', in het belang van L1 op de langere termijn.

Subsidie
Waar de ondernemers van het Maastricht Collectief gewend zijn om te moeten presteren - anders gaat je bedrijf eraan - heeft L1 die drive niet. L1 draait vooral op 14 miljoen euro subsidie. Zolang iemand dat bedrag door 12 maanden kan delen en dan per maand niet meer uitgeeft dan 14.000.000/12, ga je niet failliet. L1 voelt de tucht van de markt niet.

Het playbook voor L1 ligt evenwel klaar. Iemand moet het alleen even ophalen in de Geusselt.