Inhoudsopgave
In oktober vorig jaar werd de renovatie van de Waalse Kerk in de Sint Pieterstraat abrupt stilgelegd. Onder de vloer werden namelijk twee kelders aangetroffen waar op de bodem schedels en botten lagen. De kelders stammen uit 1732, het jaar dat de kerk werd gebouwd. Verder werden er onder de vloer ook nog twee tombes ontdekt. Uit bouwhistorisch onderzoek blijkt nu dat naar alle waarschijnlijkheid een van deze tombes uit 1300 stamt. Naar de tweede wordt nog verder onderzoek gedaan.
"Tot ieders verbazing, zijn dat dus overblijfselen van de Sint-Hilariuskapel, die voor de Waalse Kerk op deze plek stond", zegt Klaas Koelewijn, voorzitter van de Stichting Waalse Kerk Maastricht en een van de kartrekkers van de verbouwing. "Dit soort oudheidkundige vondsten zijn natuurlijk van onschatbare waarde."
Vloek of zegen?
Maar is het een vloek of een zegen voor de renovatie? “Voor de lange termijn en voor de doelstelling van onze stichting is het natuurlijk geweldig. We geven letterlijk een stuk geschiedenis terug aan de stad. Op de korte termijn kost het ons een puist meer geld. Alle archeologisch onderzoek moeten we zelf betalen. De vertraging en dat onderzoek gaat ons minimaal een half miljoen euro extra kosten. Voordeel is wel dat onze kerk door de vondsten zelfs landelijk in de aandacht stond en dat leidt weer tot donaties voor de renovatie.”
Sint-Hilariuskapel
De protestantse Waalse Kerk aan de Pieterstraat in Maastricht werd in 1732 gebouwd. Voor die tijd stond op dezelfde plek bijna 500 jaar lang de katholieke Sint-Hilariuskapel. In 1680 werd de kapel tijdelijk toegewezen aan uitgeweken Franse protestanten, want Maastricht was in die tijd een van de weinige plaatsen waar protestanten, mede door de invloed van de Republiek, enige vrijheid genoten. De kapel was echter in dermate slechte staat dat hij uiteindelijk rond 1686 werd afgebroken om plaats te maken voor de Waalse Kerk zoals we hem vandaag de dag kennen.
Renovatie
Momenteel ondergaat de kerk een renovatie die zijn weerga niet kent. Klaas Koelewijn: “In 2016 zijn we gestart met de plannen. Ik vond het zonde dat de kerk enkel op zondag een functie had. Wat zou het mooi zijn als naast de zondagse kerkelijke functie het gebouw gedurende de rest van de week een sociale, maatschappelijke en culturele functie zou krijgen. Maar dan moest de kerk wel grondig gerenoveerd worden.”
Eerste fase
Voor het haalbaarheidsonderzoek schakelde Klaas Koelewijn de Italiaanse architect Laura Piovan van ArCharis Architecture in. “Laura woont net als ik al ruim 20 jaar in Maastricht en heeft ons enorm geholpen in deze eerste fase. In 2020 kregen we een principeakkoord van de gemeente en konden we de stichting samenstellen. Vervolgens zijn we met de omgevingsvergunning aan de slag gegaan die eind 2023 goedkeuring kreeg. De totale kosten werden geraamd op 3,9 miljoen euro. Omdat we in 2020 met niets begonnen, moesten we de financiering en dus ook de renovatie, gefaseerd aanpakken. Daarom hebben we de verbouwing in drie delen opgeknipt. Het eerste deel is inmiddels gereed en dat is de ontmoetingsruimte die is aangebouwd aan de kerk. Hier kunnen trainingen, vergaderingen en lezingen worden gehouden. Binnen de muren van de kerk hebben we een prachtige bar gerealiseerd die alle faciliteiten biedt voor een gezellig samenzijn.”
Bijzondere vondst
Fase 2 (de kerk) en 3 (de toren en de zolderverdieping) van de verbouwing liggen op dit moment dus stil vanwege de ontdekkingen onder de vloer van de kerk. "Naast de twee kelders en de twee tombes hebben we ook nog 16 grafstenen aangetroffen. Onder 8 stenen liggen daadwerkelijk ook nog graven. Een ervan is van Adrien Pelerin, de eerste Maastrichtse hoogleraar geneeskunde.
Missie geslaagd
Klaas Koelewijn hoopt dat voor de zomer het archeologisch onderzoek is afgerond. “Ik ben op 19 mei jarig en dat zou een prachtig verjaardagscadeau zijn. Ons doel is om de renovatie met Pasen 2026 af te ronden.” Vervolgens haalt hij de artist impressions erbij hoe de kerk eruit komt te zien. Het wordt een prachtige ontmoetingsplek voor maatschappelijke en culturele activiteiten, maar ook voor de kerkdienst op zondag. Het past helemaal binnen de doelstelling van de stichting om het monumentale pand in te zetten als ontmoetingsplek om zielsarmoede tegen te gaan. “Zielsarmoede is een samentrekking van eenzaamheid en armoede, en als we dat door het teruggeven van de Waalse Kerk aan de stad tegen kunnen gaan is onze missie geslaagd.”
Van onze partner
Van onze partner
