Inhoudsopgave
Het interview met Jan Janssen, waarbij hij pleit tegen de festivalisering van carnaval, kan rekenen op veel instemming onder de lezers van De Nieuwe Ster. We interviewden Janssen naar aanleiding van een nieuwe set regels die de gemeente heeft opgesteld om de drukte tijdens carnaval te managen en om uitwassen te voorkomen. We vroegen onze lezers te reageren: hoe kijken jullie naar de toekomst van carnaval. Wat moet er wel en niet gebeuren?
Stefan Gybels, oud-stadsprins en woordvoerder van burgemeester Wim Hillenaar, was er vanochtend al vroeg bij. Hij stuurde een betoog in, dat hij al eerder een keer hield op social media.
Veurawwers
"Vastelaovend geit nao de kloete! Ze pakke us alles aof! Väöl vaan dit soort reacties höb iech geleze gister. Noe krijg iech vas ‘t verwiet: diech wèrks bij de gemeinte en mós dit verdedige, meh iech zègk dit mèt mie vastelaovendshart en ouch e bitteke es aajd-prins.
Dees regelkes zien d’r zjus um te veurkoume tot vastelaovend nao de kloete geit. De lèste jaore is ‘t op sommege plaotse ech té drök. Gevierlek drök. Gelökkeg nog zoonder gevolge, meh es euverheid en hölpdeenste kinste en maagste dao neet op gokke. Wat es ins ech get gebäörd, en laote v’r veural hope tot dat noets ‘t geval is…
Daan de kare: iech dink tot edere vastelaovendsvierder neet blij is mèt ‘n kakofonie aon geluid, boe de boxe tege mekaar strije wee ‘t hèlste kin. Is wel ‘t geval soms. Um dao get aon te kinne doen, moot de gemeinte wete welke kare in de stad zien, en weure d’r dus aofsprake mèt karetrekkers gemaak. Neet nui, want v’r kinne al jaore de Propel Karetrekkers. Ouch kare mote veileg zien, zeker mèt aggregate of aander spölle die mètgesleip weure. Ze zien e oonderdeil vaan de Mestreecher vastelaovend, dus kare weure ech neet gebanne. Dat wèlt zègke: zoe lang ‘t gein rijende discotheke zien…
De vastelaovend geit dus neet nao de kloete. Dat risico is d’r wel es v’r zjus niks doen. In aander vastelaovendsstei mote ze al straote aofzètte of hekke plaotse. Dat wèlle veer toch neet? Dat zouw ‘t ope karakter vaan vastelaovend pas ech aontaste. Vastelaovend verandert, dat is al ieweaajd. Us veurawwers zalle ouch wel ins gerope höbbe tot alles nao de kloete geit. Jao, ‘t weurt aanders, en iech bin zelf ouch neet vaan de boem-boem-meziek en blijf weg bij groete drökte meh t is wel de realiteit.
Dus zeen ‘t ezzebleef allemaol neet te zwart, zeen ‘t roed-geel-greun. Vastelaovend, dat geweldeg fies vaan de betrekkelekheid weurt ech neet minder door regelkes veur kare of eine euro veur e bekerke. V’r mote ‘t same propel en binne de sjraom hawwe. En leefs ouch e bitteke respekvol want ‘t is zoe gemekelek, stampe en sjampe op alles….
Ammezeert uuch en op nao ‘ne sjieke nuie Hoeglöstegheid!!"
Woerheid
Jo Kerkckhoffs: "Ut is zeker oet de hand geloupe. Neet elein mèt de karneval meh eigelik zoegèt met alle fieste die alleweil eveneminte genump weure. Karneval is ut fies van de gezèlligheid en gezòn ammesatie die niks mèt leeve maake vaan doen heet. E gezèllig saame koume al of neet vaan te veure aofgesprooke. Soms zich ouch "de woerheid" zègke. Eige is ouch ut trekke van Jut nao Jenne, zich dao eine drinke en daan nao e leedsje en e dènske weer weier . Zoe hoop me daan e deil bekinde te treffe. Gezèllige muziek is debeij wel vaan importantie met e denske mèt e leuk meidske of unnen aordige jong. Niks vaan leeve wie un oordeil dat me wieke wiet kint huure en boe me douf vaan weurt tot ut e sjendaol is. Dus gewoen ut leuk hawwe boebei ut neet um cent geit."
Tinnitus
Rob Driessen schrijft: "Bin ut hielemaol eins mèt Jan Jansen. Ut fies weurd op deez meneer nao de kloete gehóllepe. Wie ut gebäöre vaan ut Slevrouweplein nao de Vriethof verhuisde begós d'n ambras. Vastelaovend waors e plaotsgeboonde fies mèt eige tradities die umwèlle vaan commercieel doeleinde de nek woorte umgedrejd. Ergo, stop mèt die groetsjaolige zaangkmanifestasies boe niks mie eige Mestreechs aon us en verbeej die vreiselikke kaare mèt hunnen herrie. Haaf vastelaovendvierend Mestreech krijg d'r tinitus vaan. Iech wins uuch 'nne zaolige en propelle Vastelaovend.
Echoputten
Ook Mariiëtte Meurders is het "Helemaal eens met Jan Jansen. Ik ga inderdaad in de middag en laat de avonden aan de jongelui. Rond 19.00 uur huiswaarts.
De beslissing om twee techno karren op het Ritchie Backfirepleintje te plaatsen is dramatisch. Aan de rand van de stad? Weet de gemeente hoeveel mensen gaan lijden van die bassen. De huizen in het Boschstraat kwartier zijn echoputten. Het kaatst aan alle kanten terug en dat vier dagen. Niet genieten van carnavalsmuziek maar een bak herrie die door je lijf dreunt. Arme mensen daar."
Wendy Thijssen: "Ik heb het artikel met belangstelling gelezen omdat ik uit het verleden kijk en vandaag voor mij de toekomst is. Van 1985-1989 had ik café Zeezicht op de Stenenbrug. De genoemde problemen verschillen echt niet zoveel als destijds. Zijn ze groter geworden door de toename van het aantal deelnemers?In het café draaide ik de eerste anderhalve dag trouw carnavalsmuziek. Maar in de dagen daarna salsa en Afrikaanse muziek. Als ik té vroeg andere muziek draaide kreeg ik commentaar dat ik geen Maastrichts draaide. Op maandag kreeg ik commentaar dat ze het Maastrichts nu wel beu waren. Misschien dat het bij andere cafès ook zo ging. Mensen waardeerden het in ieder geval en zelfs jaren later kreeg ik nog eens een compliment over die salsa. De niet-allochtonen verpestten het toen ook al vaak. Vooral de mannen die dachten dat elk meisje te grabbel was. Gelukkig was ik meestal met een groep en dan had ik er geen last van. Soms was er ook ruzie, maar dat werd niet alleen door "Hollanders" veroorzaakt. Als er ruzie was, dan hing dat in de lucht en had je overal relletjes. Heel vreemd.
Koolzuurbommen
De karren vond ik wel leuk als het voor de kindjes was. Die konden dan veilig rusten. Onderin een dekentje, drinken en chipjes mee. Soms hadden ze wat muziek op volume "de baby slaapt". Hoe het nu is met karren voor de volwassenen is inderdaad niet leuk. Té veel lawaai en foute muziek waar ik niet op zit te wachten.Toeristen had je toen ook al. Er was een keer een groep Japanners in het café. Zij waren op werkbezoek bij de papierfabriek. De secretaresse nam hun op sleeptouw en het leek haar wel grappig om hun als Chinezen verkleed te laten gaan. Daar zaten ze dan, vol onbegrip te kijken naar al dat tumult. En maar beleefd blijven. Het was bijna zielig. Een keer durfden twee Zeeuwse vrienden zich niet te verkleden. Na vijf minuten in het café begrepen ze dat ze er zo wel héél vreemd uitzagen en smeekten om verkleed te worden. Zelf vond ik dinsdag altijd het leukst. Dan waren "die" weer naar huis en gezellig dat het dan was! Jammer genoeg was het dan vroeg afgelopen. De oudjes van toen zijn er helaas niet meer. Zelf was ik vroeger de jongste, maar nu ben ik ook "al" 61 en door omstandigheden sinds jaren niet meer uit kunnen gaan. Vorig jaar mochten mijn man en ik in een tent van Envida naar de optocht kijken. Moeten er regels komen? Ik zou denken dat als de hotels volgeboekt zijn er vanzelf geen kip meer bij kan? En de karren? Ja, toch wel want met koolzuurbommen kan het héél verkeerd aflopen. Wat betreft de vrouwonvriendelijkheid moet de campagne "Als een meisje nee zegt" misschien maar weer eens van stal gehaald worden. Ik wens iedereen een vrolijk en zonnig carnaval."
Sexbelust
Elisabeth den Hartog: "Het betoog van dhr. Janssen is me uit het hart gegrepen en zou wat mij betreft ook breder getrokken mogen worden. Spijtig vind ik alleen de wijze waarop Hollanders in het artikel als sexbeluste bezoekers weggezet worden. Het anti-Hollands-ressentiment dat men hier vaak tegenkomt, hoeft toch niet nodeloos herhaald/bevestigd te worden?"
Herinneringen
Nico en Lieke Feij: "Wij, voormalige carnavalsvierders van 65 jaar, zien de Vasteloavend teloor gaan. Bewust van veranderingen in de maatschappij en tradities is het niet meer onze Carnaval. Al in de jaren 80 en negentig zag je al verloedering zoals glazen kapotgooien en opdringerig gedrag onder het mom van 'remmen los, het is Carnaval en zuipen maar'. Als je nu de stad ingaat wordt het aantal straten waar wordt gevierd steeds minder, minder sfeer, foute housemuziek om de jeugd te binden. Jeugd die zich niet kan verkleden, maar alleen maar kan zuipen en blowen (vooral die tot een jaar of 30). Originele Maastrichtse carnavalsmuziek wordt steeds minder gedraaid. We zien veel onverklede toeristen die er weinig van snappen. Het ontbreken aan rondtrekkende Zaate Hermeniekes en fanfares of harmonieën. Alleen de dinsdagmiddag op het Vrijthof is nog 'old skool', en na 20.00 uur moet je weg zijn voor de veranderende sfeer. Heel jammer, wat blijft zijn de herinneringen en foto's."
Zwaar hoofd
"De regels die ik gelezen heb, daar heb ik een zwaar hoofd in. Maastricht is en blijft Mestreech", zegt Netteke Costongs.
Handhaven
Edith Wijenbergh: "Svp niet teveel regels meer! Die worden toch niet door iedereen gevolgd en t volk vaan Mestreech heeft daar geen zin in. Te veel regels maakt alles kapot. Geen eenrichtingverkeer in de Platielstraat. Dat is ook niet te handhaven. Kleine karren, moet kunnen toch? En de technokarren naar de Muziekgieterij, dat is een prima zet. Dat wel."
Hollanders
Naam bij redactie bekend: "Ik ben het eens met Jan Janssen. Meer dan 20 jaar geleden woonde ik als geboren Limburgse in Maastricht. Carnaval was dwalen door de straatjes en dansen in onder andere de Bonbonniere. Toen al gingen we rond Assepoester-tijd richting huis. Want dan ontstond Sodom en Gomorra. Toen we naar een dorpje bij Maastricht verhuisden kwamen we met carnaval naar Maastricht. Ook met de kinderen. Dat stopte toen we door toeristen werden gefotografeerd zonder vragen. Eerder werden we ook gefotografeerd, maar dan na complimenten over het "pekske". We gingen dan samen op de foto en dansten wat samen. Zomaar op de foto gezet worden zonder interactie, zonder dat ze mee doen... dat voelde heel ongemakkelijk. Sindsdien vieren we carnaval in het dorp. Fijn dat de Limburgse identiteit behouden blijft en dat hierover wordt verteld aan de "Hollanders". Ze zijn altijd welkom, maar niet allemaal tegelijk."
Fatsoen
Tim Rouvroye: "Geen regels. Carnaval is een feestje voor jong en oud, voor alleenstaanden en gezinnen. De gezinnen moeten met hun kinderen en karretje kunnen gaan en staan waar ze willen. Dat er een enkel persoon kwaad in de zin heeft, dat is al zou oud als dat de mens leeft. Daar kunnen we niks aan veranderen. Dus drie dagen even geen regels. Alles kan en mag, maar met fatsoen."
Prijzen
Ton Dresen: "Dat dingen veranderen, oké. Helaas moet ik constateren dat echter deze veranderingen ook negatief kunnen uitpakken. Ik ben het daarom wel eens met Jan Janssen. Zelf heb ik van kinds af aan uitbundig carnaval gevierd. Derde orde, pieringe bak, Strabender geweest en met jong en oud drie dagen, cafe in cafe oet. De Mestreechter straotcarnaval was uniek en is dit vaak nog. Kijk naar “de boonte stõrrem". Neet sjiek maar ludiek.
Toen ik tegen de 50 liep hebben we met ons groepje allerlei cafés bezocht waar je nog ouderen zag en hen quasi geinterviewd met als vraag: “Waar kunnen we nog terecht met carnaval boven de zestig”, toen niet vermoedend dat het zo erg zou worden. De carnaval is al lang geen "vastenaovend “ meer voor ons. En het stopte zo ongeveer dertien jaar geleden.
Met name studenten namen Amorsplein en deels Vrijthof in bezit en iedereen had Wodka of andere sterke drank bij zich, vreemd dat alcohol staat voor lol. Oké dat is de prijs die je betaalt als provinciestad met rijke historie als er 16.000 studenten bijkomen.
Dat daardoor ook de muziek veranderde in Engels- en Hollandstalig deed ons groepje besluiten, die cafe’s te mijden.
Daarnaast kwamen er steeds meer mensen van buiten de regio "effe carnavallen" en “wijven knijpen”. Iets dat we nog probeerden uit te leggen aan deze “toeristen”: Maastrichtse meisjes houden 362 dagen van sex, maar niet met carnaval!
Dat de traditionele muziek van de “ Zaate Hermeniekes” steeds meer verdreven is door keiharde Samba, dat in Rio thuishoort maar niet hier, in ieder geval niet zo overheersend en agressief overkomend.
De karren is wel begrijpelijk en is deels aan de steeds hoger wordende prijzen in de horeca te wijten; bovendien kwam je een cafe niet meer binnen met een groep. Te druk. Daarbij werd bij veel buitenbars slecht en vaak halve glazen getapt.
Ik woon nu al bijna 12 jaar op Bonaire en zie Europa enkele maanden in de zomer, maar kan de optochten en de carnaval nog altijd hier live op tv volgen en ook het LVK. Vaak met terugverlangen naar al die mooie jaren, maar toch huiveren we om het nog eens te gaan proberen op 73 jarige leeftijd. Jammer want tijdens onze “enquête” 25 jaar geleden hebben we tal van prachtige ouderen leuk carnaval zien vieren en doen we het hier in Kralendijk maar met een Rio-achtige optocht, met groepen in prachtige Zuid-Amerikaanse uitdossingen.
Een oplossing is moeilijk, maar het stadsbestuur moet zich eens achter de oren krabben en proberen de toeristenstroom met Carnaval in te dammen en het toch vooral een traditionele happening voor de Maastrichtenaren te laten blijven. We hebben honderden carnavalsliedjes en de productie blijft ervan stijgen, kijk naar het LVK, hoewel dit ook steeds professioneler en commerciëler is geworden.
Hopend dat het tij nog te keren valt hoop ik toch nog eens op een ouderwetse carnaval in Mestreech."
Venetië
George G. Disse: "Niemand zal het ontkennen: de carnaval of vastelaovend beweegt zich of komt stelselmatig in een andere fase. De ontwikkelingen hiervan worden beoordeeld door de persoonlijke ervaringen. De oudere garde, waartoe ik ook behoor, kijkt met plezier terug nao vreuger, de jaren '60 tot '90. De carnaval in Mestreecht met Tempeleers was toentertijd een geijkt patroon. Van "de prins inhole" tot en met "Hieringbiete". De jeugd (en toekomst) drukt een eigen stempel op de carnaval en dat valt op. Tel daarbij de vele toeristen en amokmakers dan is de conclusie: er moeten wel afspraken worden gemaakt. Het beheersen van deze situatie vergt nieuwe maatregelen. Kijk naar Venetië, hier heffen ze op hoogtijdagen entree om de stad te bezoeken. Ongekend, maar wel noodzakelijk om de stad leefbaar te houden. Dus, Mestreech sjiek en sjoen, veel wijsheid en weinig gevreigel. Zaolige Vastelaovend. George, De Dikke Zjiemis."
Maurice Ubags
Van onze redactie
