Reconstructie: Hoe verkoop je een nieuw stadion?

Inhoudsopgave

De Amerikanen hebben - je zou het dezer dagen niet verwachten - een wijs sales–gezegde. Don't tell them, show them. Niets werkt zo overtuigend als iemand laten zien wat er aan de hand is, hoe iets werkt. Bij het werkbezoek van de gemeenteraad aan de Geusselt, woensdagavond achter gesloten deuren, is die missie in elk geval geslaagd.

Reconstructie
De raadsleden konden, bij MVV op de thee, nog eens met eigen ogen zien dat de Geusselt in alle opzichten een blok beton aan het been is van us-MVV-ke. Niet voor niets wil de voetbalclub de gemeenteraad graag meenemen op een volgend werkbezoek naar SC Cambuur, de ploeg die in Leeuwarden in een nieuw stadion voetbalt. Don't tell them, show them! Reconstructie van een voor de pers geheime avond. Ambtenaren die zich willen verantwoorden, ondernemers die vooruit willen.

Hersenkraker
De verzamelde raadsleden worden ontvangen in de businessruimte van MVV. Dat kan al niet anders, want het is de enige ruimte in het stadion om een gezelschap te ontvangen. De sheets die worden getoond maken duidelijk dat de Geusselt logistiek een nachtmerrrie is. Het bier in alle hoeken van het stadion krijgen, vergt veel gedoe. Veiligheid in het stadion? De KNVB heeft de Geusselt nog net goedgekeurd en daarmee is alles gezegd. De douches waar schimmel nooit buitenspel staat, de kleedkamers, de ruimtes voor fitness (die zijn er niet als je de gang niet meerekent), de ruimtes om wedstrijden professioneel na te bespreken (die is er ook niet, dus dat wordt gedaan in de businessruimte), de velden om te trainen (MVV heeft maar één veld) en het allerbelangrijkste: de commerciële ruimtes. Die ruimtes, waar andere clubs geld mee verdienen, heeft MVV niet in bezit. Ze zijn van eigenaar verhuurder Bryant. Commercieel is het stadion eigenlijk niet goed te benutten. En dat laatste duidt op een veel groter probleem: de eigendomsverhoudingen zijn zo complex, dat de sheet die daarnaar verwijst meer weg heeft van de plattegrond van een escape-room. Een echte hersenkraker.

Performance-coach
In een van de rondleidingen wordt toegelicht dat het stadion MVV ook sportief hindert. Er zijn onvoldoende mogelijkheden om modern te trainen. Als werkgever is het lastiger om talenten aan te trekken, omdat de faciliteiten zo verouderd en abominabel slecht zijn dat nieuwe spelers zich afvragen waar ze terecht komen. Zo slecht dat zelfs de performance-coach is opgestapt, omdat hij zijn werk niet serieus kon doen. MVV heeft maar één kunstgrasveld ter beschikking, als enige club in het land. En het kost de club dan ook nog eens de grootste moeite om binnen de 1580 bespeelbare uren te blijven, omdat anders de mat te snel kapot is. De profs delen die uren met de MVV Academy, met senioren en andere elftallen. Het is woekeren met de ruimte om aan voetballen toe te komen.

Scenario's
Dat is wat de Duitsers de Ist-Situation zouden noemen. Zo is het. En vanaf hier wordt het spannend. De MVV-directie presenteert drie scenario's. Het eerste beperkt zich tot lapwerk. Het tweede gaat uit van een grondige renovatie van de Geusselt op de huidige plek. En het derde scenario gaat uit van nieuwbouw. De directie doet zijn best de drie scenario's zo neutraal mogelijk voor te leggen. En hoe doen de ondernemers van het Maastricht Collectief - die de scenario's hebben uitgedacht - dat? Door daar zo zakelijk mogelijk naar te kijken. Wat levert welke investering op? Hoe kan Maastricht als de huidige eigenaar van het stadion het best haar geld investeren? Hoe kan MVV - die als huurder nu 15% van zijn begroting kwijt is aan huur en exploitatie - dat het beste doen? MVV betaalt nu 700.000 euro aan huur en aan kosten voor het stadion. Het is niet erg dat dat veel is, maar de club krijgt er niks voor terug. Veel geld gaat bijvoorbeeld op aan de huur van diverse ruimtes tegen kantoorpijzen. Die huur gaat naar de eigenaar Bryant. Dat geld komt niet eens bij de gemeente terecht. Vooral het gebrek aan commerciële mogelijkheden is de belangrijkste hindernis om MVV financieel gezond te maken en daarmee ook sportief aantrekkelijker te kunnen laten voetballen, wat weer goed is voor de sponsorinkomsten. Dat is het vliegwiel dat nodig is. Maar MVV kan het vliegwiel alleen niet in beweging krijgen: de club is met handen en voeten gebonden.

Dilemma
Voor de ondernemers is er een scherp dilemma. Als je voor scenario twee gaat, renoveren, dan ga je veel geld investeren in een oud stadion. Dat is leuk voor aannemers, maar je lost het meest knellende probleem niet op. De complexe eigendomsverhoudingen. Dat is het probleem dat MVV de facto gijzelt. Als je aan dat scenario een rekensom hangt, dan zou het wel eens een hele slechte deal kunnen zijn.

Cambuur
Die rekensom krijgt pas reliëf als je die naast scenario drie legt: nieuwbouw. Nieuwbouw is voor MVV de sleutel van de laatste deur uit de escape room. Nieuwbouw kost per stoeltje 2.500 euro. Tienduizend plaatsen: 25 miljoen euro. Kijk naar het veel kleinere Leeuwarden, waar ze dat klaar hebben gespeeld. Die 25 miljoen euro kan wel eens een veel betere investering zijn, afgezien van het feit dat Maastricht en MVV zich niet meer kapot hoeven te schamen voor de kleedkamers en douches die gasten moeten gebruiken. Alle problemen van het huidige stadion worden in één klap opgelost. Maar dat vergt plek in de stad, dat vergt visie. Ja, de raadsleden weten dat het Mondi-terrein nu van de stad is. En als je een nieuw stadion neerzet, moeten de plinten van dat stadion gevuld worden met grootschalige retail. In Maastricht zou dat het trio van de Franciscus Romanusweg moeten zijn: de MediaMarkt, de Jumbo en de Action. De club kan ervan dromen, de gemeente kijkt wat bestemmingsplan-technisch kan. Pas dat bestemmingsplan aan en laat die droom uitkomen: kom mee naar SC Cambuur en als dat te ver is, kom mee naar Helmond Sport. Don't tell them, show them.

2010
De raadsleden die aanwezig waren merkten op dat de vastgoed-ambtenaren van de stad, onder leiding van Francois Weerts, vooral teruggrijpen op het jaartal 2010. Dat is het jaar dat de verhoudingen tussen de stad en MVV opnieuw gedefineerd werden, omdat de stad het zat was als pin-automaat voor wanbestuurders in de Geusselt te dienen. In 2010 werden de rollen van de stad als eigenaar en verhuurder van de Geusselt en MVV als huurder keihard geformuleerd. In bijna oorlogstaal werd gesproken over de demarcatielijnen: hier is de stad voor verantwoordelijk en daarvoor is MVV verantwoordelijk. En volgens de ambtenaren heeft Maastricht zich keurig aan die demarcatielijnen, aan die toen gemaakte afspraken, gehouden. De ambtenaren die zich verdedigen, die verantwoording afleggen. Het is ambtelijk DNA om zo in de wedstrijd te zitten.

Nu
In de rondleidingen wordt duidelijk dat MVV de gemeente geen verwijt maakt over de toestand van het huidige stadion. Maar die uit 2010 uitgevoerde afspraken hebben er na vijftien jaar wel toe geleid dat MVV nu in een onmogelijke situatie in de Geusselt is beland.

Verbinden
Ambtelijk DNA waar de ondernemersgeest die nu in de Geusselt waait, niet veel mee kan. Ja, de stad heeft zich aan zijn afspraken gehouden, dat zal best. Maar - zo is duidelijk - dat is allemaal 'Schnee von gestern'. In de rondleiding die in twee groepjes werd gehouden, zaten de ambtenaren nog op dat spoor. Het is zo slecht nog niet in de Geusselt. Ja, je zult wat moeten opknappen. Vertaald naar de scenario's leven de ambtenaren nog ergens tussen één en twee in. Een van de aanwezige raadsleden: "Je zag duidelijk dat Huub Waterval er alles aan deed om te verbinden. Hij moest zich inhouden om niet zijn geduld te verliezen." Waterval is een van de drijvende krachten achter het Maastricht Collectief dat MVV nog geen jaar geleden van de ondergang redde en erin geslaagd is de club weer vertrouwen en nieuw elan te geven. Voor de vacature van directeur waren er 27 gegadigden!

Regie
Het is dezelfde Waterval die ook de hamvraag op tafel legt. Wat wil de stad met MVV? Alleen een stadion verhuren? Of kan de club van veel maar betekenis voor Maastricht zijn? Zowel sportief als maatschappelijk? MVV zit op dat laatste spoor, de club is net terug van een grote Maas CleanUp. Voetbal kan verbinden, verbroederen en het goede voorbeeld aan de jeugd geven te gaan sporten. De stad zou regie moeten nemen, zo betoogt Waterval. Het gaat ook niet alleen om de bouw van een nieuw stadion, het gaat ook om een nieuw sportief en maatschappelijk verhaal voor de stad.

Verkiezingen
Waar de ondernemers kijken hoe je het best kunt investeren, kijken de raadsleden deze avond ook al vooruit naar de verkiezingen voor de nieuwe gemeenteraad die in maart 2026 worden gehouden. Nu doorpakken of kalm aan doen, de tijd nemen en vooral niet over het eigen graf heen regeren. Hollen of stilstaan? Ondernemen of langer nadenken?

Deskundige
De raadsleden krijgen eind februari het definitieve rapport van MVV, waarvan deze woensdagavond het concept al werd toegelicht. In maart is er dan een domeinvergadering waarin MVV nog een keer een presentatie gaat houden. Deze keer in het openbaar. Het ligt in de lijn der verwachting dat de gemeente dan een externe deskundige mee laat kijken. Euro's uitgeven aan renovatie of toch beter aan nieuwbouw?

Stoeltje
Wat niet besproken werd op deze woensdagavond: een nieuw stadion is hoe dan ook goedkoper per stoeltje dan een nieuwe Middenzaal in het Theater aan het Vrijthof. Een stoeltje voor een voetbalfan kost 2.500 euro. Een stoeltje voor een theaterliefhebber kost 43.428 euro. (15,2 miljoen euro gedeeld door 350 stoelen). En dan hebben we het nog niet eens over de exploitatiekosten die voor rekening van de gemeente komen.