Inhoudsopgave
“Regeren is vooruitzien”. Een citaat dat zeker op realiteitszin en waarheid berust. Maar je kunt doorslaan. Ons gemeentebestuur denkt deze dagen na over enkele peilvoorstellen om uiteindelijk te komen tot een Omgevingsvisie 2040 voor de stad Maastricht. Is dat besturen met een vooruitziende blik of luchtfietsenrij?
OPINIE
Filosoferen over de toekomst is een leuke bezigheid. Niets mis mee om dit bij tijd en wijle eens te doen. Maar onze (burger)raadsleden en ons college van B&W zijn geen futuristen. Bovendien, zelfs futuristen zitten er, gemiddeld gezien, meestal naast. Die hadden allang voorspeld dat we anno 2025 vliegende auto’s hadden.
1840 en 1940
Stel de gemeenteraad van Maastricht had in 1925 een omgevingsvisie gemaakt voor onze stad voor 1940. Van die omgevingsvisie, zoals die in 1925 zou zijn opgesteld, was waarschijnlijk in 1940 helemaal niets overgebleven. Dan hebben we het nog niet over 1825 en 1840. Maastricht begon die periode als provinciehoofdstad van heel (Belgisch en Nederlands) Limburg, werd vervolgens negen jaren belegerd door de Belgen en was in 1839 een grensplaats met nog maar een halve provincie. We zijn nu 100 respectievelijk 200 jaar verder. Dus waarom zou in 2040 zelfs maar een fractie van de Omgevingsvisie 2040 uitkomen?
Onzekerheden
Terug naar het hier en nu.
Hoe kun je nadenken over 2040 met de hedendaagse onzekerheden die er ongetwijfeld zullen zijn in de komende 15 jaar. Zijn we vergeten dat we amper vijf jaar geleden de grens met België hermetisch hebben afgesloten in verband met corona? Dat was een week voordien nog onbestaanbaar!
Hebben we niet voor het eerst in 80 jaar weer een oorlog tussen landen op het Europese continent en krijgen we deze agressie de komende jaren voor een langere tijd bezworen? Zijn we momenteel niet - tegen wil en dank - verzeild in een wereldwijde handelsoorlog met wat ooit onze grootste bevriende natie was?
Hebben we in 2040, nationaal, nog genoeg (groene) brandstof om alle woningen warm te houden? Wat heeft AI, dat nu pas in zijn kinderschoenen staat, voor invloed op ons leven in een snel veranderende wereld? Hebben we over tien jaar de kwantumcomputer?
Schuiven we de komende jaren in Europa op naar 'rechts' of 'links' en kunnen we op ons continent de basale democratische waarden behouden?
Gamechanger
Last but not least, komt een omgevingsvisie voor 2040 niet te vroeg als we nu nog niet weten of we in 2026/2027 wel of niet de Einstein Telescope krijgen toegewezen? Een grote game changer die er sowieso aankomt. Strijkt de Einstein Telescope wel of niet neer in onze regio? Komt hij niet, dan hoeven we niet na te denken hoe we duizenden hoog- en laagopgeleiden in Maastricht en omgeving gaan huisvesten en facilitairen. Komt de Einstein Telescope er wel, dan moeten er scherpe keuzes worden gemaakt met de stikstofperikelen in gedachte.
Utopia
Kortom, in de huidige tijd zou het al knap zijn als we één tot twee jaar vooruit kunnen kijken. Toch gaat onze gemeenteraad in diverse domeinen (commissies) urenlang oeverloos met elkaar, het college en de ambtenaren in discussie over... Utopia!
Wandelgangen
Opmerkelijk, of misschien juist niet, is dat (burger)raadsleden in de wandelgangen een stuk minder politiek correct zijn dan in de raadszaal. In de wandelgangen is opvallend vaak te horen dat zij het een non-discussie vinden met nauwelijks enige meerwaarde.
Partijprogramma’s
Maastricht zou er verstandig aan doen het allemaal behapbaar te houden en zich bijvoorbeeld te beperken tot bijvoorbeeld de vraag: "Willen we met nieuwbouw eventueel de hoogte in, gaan we de stad uitbreiden in het groen dan wel bouwen we binnen de stadsgrenzen alle open plekken vol?"
Als zulke peilvraag even ter sprake komen worden de partijprogramma’s opengetrokken. Dit ontlokte een (burger)raadslid in de wandelgangen de quote "Het lijkt erop dat partijen hun aanstaand verkiezingsprogramma vandaag aan het voorlezen zijn!"
Kinderen
Wat zeker niet hielp bij het aanzwengelen van de vergadering was het feit dat een raadslid in het begin aangaf getriggerd te zijn en een regelrechte bedreiging te voelen. In het Voorontwerp Omgevingsvisie Maastricht 2024 staat, volgens dat raadslid, namelijk dat voor een gezonde bevolkingsopbouw kinderen als voorwaarde voor brede welvaart reëel zijn. Ik citeer de bewuste passage: "(..) een nieuwe aanwas in 2040 van ongeveer 10 tot 15 duizend extra inwoners in de leeftijdscategorie 25 tot 45 jaar en hun kinderen." Het raadslid ziet dit (persoonlijk) als een vorm van bedreiging, omdat steeds meer jonge mensen bewust kiezen om kinderloos te blijven, maar hierdoor in een tweederangspositie worden weggezet. Dat deze suggestie er helemaal niet staat is evident. Dit zo (willen) lezen vertroebelt een goede discussie en gaat voorbij aan het algemeen belang voor 2040.
Luchtfietserij
Jo Smeets van MAASTRICHT van NU probeerde het nog even, door te vragen om zich in de discussie meer te focussen op realiteitszin in plaats van luchtfietserij.
In de wandelgangen had dit effect. Voor het oog van de camera helaas niet.
Maurice Ubags
