Inhoudsopgave
Het was een select gezelschap, het laatste jaar van het gymnasium in 1970. Zes jongens. "16 tot 18 uur Grieks en Latijn per week", herinnert Theo Engelen (74) zich nog goed. Er zaten alleen maar jongens op het Henric van Veldekecollege, op het alfa-gymnasium, het beta-gymnasium - een stuk of dertig leerlingen het zesde jaar - en op het wat grotere HBS. "In die tijd gingen we niet om met die van de HBS, dat was toch lager. Ik ging daar toen moeiteloos in mee. Als je daar nu op terugkijkt..."
Engelen trapte elke dag van Geulle naar het villapark in Maastricht. "Op de school zat de elite van Maastricht die kon studeren. En 'de boeren' uit alle omliggende dorpen. Ik was door een pater naar het Veldeke gestuurd." Uiteindelijk is Engelen hoogleraar geschiedenis in Nijmegen geworden, maar is hij ook nog geregeld in Maastricht.
Sterke geestelijke inslag
Hoewel Engelen de schooltijd van 1963 tot 1970 voor "saai" en "braaf" noemt, "er gebeurde echt niks", schreef hij er een intrigerende roman over. Een van de vragen in het boek, die hij uiteindelijk onbeantwoord laat, is of er ook misbruik van jongens is geweest op het Veldeke. Engelen zegt daar nu over: "Ik heb geen aanwijzingen dat het gebeurd is, maar ik kan het zeker ook niet uitsluiten. Ik heb heel veel rapporten over misbruik op scholen en in de katholieke kerk bestudeerd. Het Veldeke had nog een sterke geestelijke inslag. Een eigen kapel. Op veel plaatsen waar mensen in hiërarchie met uitsluitend groepen jongens werken, is het mis gegaan." Engelen: "Wat je wel hoorde als leerling: je moet zorgen dat je niet alleen bent bij die en die docent. Van één docent was wel duidelijk dat hij homoseksueel was." In het boek nemen de geruchten toe, trekken enkele docenten aan de bel en probeert de rector 'Ariëns' de zaak in de doofpot te stoppen.
Engelen heeft zelf nooit iets meegemaakt dat in de richting ging van wat we nu grensoverschrijdend seksueel gedrag zouden noemen. Of hij nog gelovig is? "Ik ben zeker geen praktiserende katholiek. Ik interesseer me nu veel meer voor filosofie."
Lezing
Engelen heeft een eerste lezing over het boek gegeven in het Pesthuys Podium en geeft er overigens komende zondag weer een. Engelen: "Ik had gedacht dat ik hier veel vragen over zou krijgen, maar dat was niet zo. Wel werden meteen alle echte namen van de docenten genoemd. Die haalde iedereen er feilloos uit." Het Cicero. Voor degene die in die tijd op het Veldeke gezeten hebben, is het boek een feest der herkenning.
Onderwijsvernieuwingen
Engelens tweede verhaallijn is de strijd tussen de behoudende krachten op het Veldeke en de vernieuwers. "Docenten begonnen ook te kijken naar bijvoorbeeld de onderwijsvernieuwingen die doorgevoerd werden op het Sint-Maartenscollege. Dat wilden ze ook. Daarbij botsten ze op de oude garde docenten die daar helemaal niks van moest hebben. Die, op hun manier, zeer toegewijd waren om hun leerlingen katholiek op te voeden en te vormen." Leerlingen die overigens werden aangesproken met "mijne heren." Dat ging zo: "Meine Herren, ich bitte um Ruhe und Silentium."
Van onze redactie
Klassieke talen
Engelen maakte "braaf" het gymnasium af. "Het Veldeke was een school voor de gegoede burgerij van Maastricht. Het was niet mijn wereld. Ik kwam uit Geulle en in het begin werden ik al direct 'boer' genoemd. Maar ik was nog zo opgevoed dat je afmaakte waar je aan begon. Toen we nog met zes jongens in de alfa-gymnasium klas zaten, was dat 'boer'-gedoe natuurlijk verleden tijd. Ik vroeg me toen wel af waarom we de halve week bezig waren met Grieks en Latijn. Wat het nut daarvan was. Later heb ik daar ongelooflijk veel voordeel van gehad. Je taalgevoel, kunnen schrijven, het makkelijk begrijpen en leren van moderne talen, dat komt door de studie van die klassieke talen."
De relatieve rust op het Veldeke plaats Engelen tegen de achtergrond van de Cuba-crisis die in 1962 speelde. "Die crisis heeft toe toch wel indruk gemaakt op onze generatie. Toen ik nog net op de zesde klas van de lagere school zat, moesten we van de paters elke dag bidden voor de vrede. Dat weet ik nog goed."
