Inhoudsopgave
In de strijd om het voortbestaan van sociaal ontwikkelbedrijf MTB, sloeg de directie woensdagmiddag van vier tot acht uur een homerun. Raadsleden uit Maastricht en het Heuvelland werden rondgeleid door het bedrijf, waarna er 's avonds een paneldiscussie was met vier ondernemers/bestuurders die uit ervaring spreken als het gaat om het inzetten van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De vier bepleitten unaniem behoud van de MTB in Maastricht als sociaal ontwikkelbedrijf. En alle argumenten die ze uitventten, gingen erin bij de raadsleden als 'Gods woord in een ouderling'.
Directeur Marcel Jöris had deze dag belegd om met name de raadsleden te informeren over wat er op het spel staat als ze meegaan in de visie van de wethouders van Maastricht en vijf Heuvellandgemeenten om van de MTB een sterfhuisconstructie te maken. Volgens de wethouders moeten de bedrijven zelf de mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aannemen en krijgen ze vervolgens loonsubsidie en worden er jobcoaches ingezet voor de begeleiding.
Eén hand
De MTB zelf ziet juist een noodzakelijke toekomst als sociaal ontwikkelbedrijf, waarbij diagnose (Annex), ontwikkeling (MTB) en uitstroom (Podium24) van kwetsbare mensen in één hand zijn. Sterker nog: door één begeleider kan iemand van a tot z gevolgd en geholpen worden. Die ideale wereld staat nu ter discussie. Nu de instroom van WSW'ers opdroogt omdat er sinds 2015 geen nieuwe meer bijkomen, zoeken de gemeenten - en de wethouders voorop - naar een nieuwe visie op de 're-integratieketen'.
Moeite
Jöris vatte het aan het eind van de paneldiscussie zelf nog het meest treffend samen. "Wij hebben het benaderd vanuit inhoud. Daarna kom je bij de vorm. Aan voorkant moet je aansluiting hebben met sociale zaken. Aan de achterkant moet je een koppeling maken met het Werkcentrum Zuid-Limburg, waar de werkgevers zich melden. In de voorgestelde visie hou je de kop (Annex) en de staart (Podium24), maar haal je het hele lijf (MTB), er tussenuit. Van de goede stukjes van de MTB probeer je dan nog wat levends te maken. Ik heb daar grote moeite mee, want dat dient onze doelgroep niet."
Kleine ramp
De vier pannelleden zeiden dat nog in veel hardere bewoordingen. "Het wordt een kleine ramp", zei Menno Pistorius, bestuurder van het VISTA college dat intensief samenwerkt met de MTB. Pistorius wijst erop dat het gaat om mensen waarvoor je soms jaren nodig hebt om ze 'werkfit' te maken. En dat gaat om basale zaken als op tijd komen, het aanleren van werkskills en het om kunnen gaan met feedback." Dat werkfit maken gebeurt nu bij de MTB, die is daar al zeventig jaar mee onderweg.
Aandacht
Volgens Pistorius zijn bedrijven helemaal niet toegerust om "specialistische aandacht" te hebben voor de mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. "En als je dan toch mensen direct naar die bedrijven stuurt, weet je zeker dat dat niet gaat lukken."
Kosten
Arbeidsdeskundige Pascal Sleebe, al 40 jaar werkzaam in de sociale zekerheid doet niets anders dan arbeidsdeskundig onderzoek. Het schetste duidelijk dat werkgevers voor forse kosten komen te staan als mensen met een kwetsbaarheid uitvallen. "Aan de voorkant wordt vooral gewezen op de loonsubsidie die je als werkgever kunt krijgen. Maar dat is niet het hele verhaal. Ik weet uit ervaring dat als kwetsbare mensen woensdag een probleem hebben, ze niet tot vrijdag kunnen wachten als de jobcoach langskomt. Je hebt voor deze mensen steeds individueel de beste begeleiding nodig. Die is er meestal niet, waardoor je zeker weet dat dit onherroepelijk tot verzuim gaat leiden. In het tweede jaar komen de kosten - Wet verbetering poortwachter - dan voor rekening van de werkgever. Dan gaat het om de kosten voor de bedrijfsarts, voor de casemanager, voor het arbeidsdeskundig onderzoek." Sleebe wees erop dat 77% van de werkgevers daarom niet van plan is iemand uit deze groep in dienst te nemen, puur vanwege de hoge kosten.
Expertise
Pepijn Reijnders, tot voor kort directeur bij Dolmans Landscaping dat via Monsdal veel WSW'ers inzet, zegt ook dat de huidige manier van samenwerken met de MTB perfect is. "Om deze doelgroep in het groen te laten werken, heb je goede begeleiding nodig. Dat is een expertise die wij niet hebben. Schoenmaker, blijf bij je leest zou ik zeggen. Waar zouden wij de jobcoaches in deze arbeidsmarkt vandaan moeten halen? En wie gaat dat betalen?"
Mythe
Tijdens de avond werd ook de mythe doorgeprikt dat WSW'ers goedkoper zijn. Als een WSW'er in het groen werkt, heb je 1,6 fte nodig voor een vergelijkbare productie van 1 'gewone' fte. Maar daarbovenop komen kosten voor begeleiding. Per saldo maak je minstens evenveel kosten.
Systeemcrisis
Directeur Marcel Hielkema van Scalabor, de MTB van Midden-Gelderland, noemt het 'werkfit' maken van de 400.000 mensen die nu nog in de bijstand zitten, de grootste uitdaging van onze tijd. Van die groep zou tot 40% alsnog geschikt gemaakt kunnen worden om een baan te vervullen. "Voor alle grote problemen van deze tijd heb je voldoende mensen nodig om ze op te lossen. Maar de arbeidsmarkt wordt nog steeds krapper. We stevenen af op een systeemcrisis. We zien aan de andere kant dat steeds meer mensen hulp nodig hebben om hun baan aan te kunnen. De veranderingen gaan razendsnel. We hebben daarom de sociale ontwikkelbedrijven keihard nodig: de noodzaak van werkgevers kun je koppelen aan het sociale vraagstuk om mensen die begeleiding nodig hebben te helpen."
Politiek
Woensdagavond werd één ding klip en klaar. Politiek gezien wordt het allesbehalve een 'walk in the park' voor de verantwoordelijke wethouders Alain Garnier en Jeroen Hoenderkamp in Maastricht.
Statement
Garnier maakte het zichzelf al direct moeilijk door als eerst in de zaal een statement af te geven, nadat de vier panelleden hadden gesproken. "Ik ben het van harte eens met Marcel Hielkema. Dat is ook onze visie, van de zes gemeenten."
Waarop raadslid en voormalig wethouder Jan Gulikers van Meerssen meteen reageerde: "Dan begrijp ik niet dat hij de beleidsplannen zo heeft opgeschreven. Want die staan haaks op wat Hielkema zegt."
Garnier: "Wij hebben dat zo in ons plan staan. En anders moeten we het beter uitleggen."
Na enkele andere vragen kwam Gulikers terug op de kwestie. "Ik heb het even opgezocht. In de visie staat dat de in de huidige situatie de werkwijze van de MTB niet meer duurzaam is. Ik vraag de wethouder: leg me nu eens uit wat u bedoelt?"
Wethouder Garnier: "Heel simpel. Dat ligt aan de opdracht die je moet vervullen. Je zult een transitie moeten maken. Hoe doe je dat. Hoe hou je zoveel mogelijk rekening met de doelgroep. De wetgeving is in 2015 veranderd. Waar moet de MTB zijn instroom dan vandaan halen?"
Vanuit de zaal kwam direct het antwoord. "Statushouder, Nug'ers (Niet-Uitkeringsgerechtigden; red.), leerwerktrajecten en iedereen die ook volgens de participatiewet ontwikkeld moet worden", werd opgesomd.
Waarop de moderator Stan Verhaal van SW Journaal die nog met de microfoon bij Garnier stond zelfs even uit zijn neutrale rol viel. "Die beweging van binnen naar buiten is al veel langer aan de gang. Ik zeg het maar even."
Garnier wist daarop niet meer wat te zeggen.
Waardevol
De uitspraken van de raadsleden waren duidelijk. Gabriëlle Heine over de MTB: "Iets heel waardevols". En over de visie van de wethouders: "Dit is wensdenken". Maar ook Jos Gorren van SAB, Addie Redmeijer van de PvdA, Bert Jongen van D66 en Jo Smeets van Maastricht van Nu lieten weten aan de kant van de MTB te staan. Jack van Gelooven van de SP: "Ik ben overtuigd dat hier iets heel goeds staat. Dat wil men veranderen? Waarom? Waarom iets veranderen? Naar het antwoord op die vraag zijn we met de hele raad op zoek." Waarna hij als enige deze avond tromgeroffel kreeg op de tafeltjes als teken van steun.
Inhoud
Jöris: "Velen van u zijn nog nooit hier geweest. Ik ben blij met de grote opkomst. Het is belangrijk dat je weet waar je over besluit. De laatste tijd is vaak over de MTB gesproken, maar niet met de MTB. Het is goed om dat nu samen te doen, om het nu over de inhoud te hebben."
Productie
Jöris: "Ik heb heel vaak het gevoel gekregen dat productie een vies woord is. We zouden moeten stoppen met productie. Voor groot deel is dat het bestaansrecht van onze mensen hier. Net zoals uw werk uw bestaansrecht is. Zolang ik hier wat te vertellen heb, en dit komt nu uit de grond van mijn hart, gaat er hier niemand uit de productie. We zijn al zeven, acht jaar bezig om productie in te zetten ten dienste van de leerwerklijnen. Zonder werk kun je geen mensen ontwikkelen. Dat moeten we met zijn allen willen zien. Soms heb ik het gevoel gehad dat sommigen dat niet meer willen zien. Je moet het hier eerst met je eigen ogen gezien hebben alvorens te oordelen", zei de directeur gepassioneerd.
Een betoog dat kort daarvoor heel persoonlijk was gemaakt door panellid Pascal Sleebe:
"De meid die jullie net aan het eind van het filmpje zagen is Megan, 26 jaar. Megan is mijn dochter. Ze is verstandelijk beperkt. Ze heeft stem-spraakstoornissen. Ging naar het speciaal basisonderwijs. Naar Jan Baptist. Kreeg een stageplek bij de MTB, toen was ze 16. Voor mijn dochter is elke verandering paniek. Maar hier gebeurde iets met haar. Mijn hele leven staat in het teken van het leven van mijn dochter. Daarom ben ik zelfstandig ondernemer geworden, om meer tijd voor haar te hebben. Ik wilde dat ze zelfstandig op weg kon met een busje. In het begin met de bus mee, later achter de bus aanrijden. Want stel je voor dat de bus panne zou hebben gekregen. De stageplek deed zoveel met haar, dat ik met gemeente in gesprek ging. Kan ze niet bij de MTB blijven? Ik zag de ontwikkeling. Ik zag de vreugde. Je wil het beste voor je kind. Een goede baan. Maar als dat niet gaat, wil je dat je kind gelukkig wordt. Ik zag haar gelukkig worden. Ze kon blijven via de de gemeente, via Podium. Iedereen zag de enorme meerwaarde hier voor mijn dochter. Ze kreeg zelfvertrouwen ondat ze al langer bij de MTB was en ook al veel mensen had zien komen. Twee jaar geleden is ze in een woongroep van Radar gaan wonen. Iets wat wij nooit hadden durven dromen. Puur op basis van de zelfverzekerheid die hier bij MTB is ontwikkeld. Ze kreeg hier aanzien en zelfvertrouwen. De MTB is haar wereldje. Ik heb hier vanavond gesproken als professional. Maar ik moet dit ook benadrukken. Dit is ook het verhaal van de MTB."
Maurice Ubags
Maurice Ubags
Maurice Ubags
