Mister A2-tunnel kan nu echt met pensioen

Louis Prompers mag met recht Mister A2-tunnel genoemd worden. Meer dan 15 jaar van zijn werkzame leven was hij betrokken bij een van de grootste infrastructurele projecten van ons land en zes jaar bij Zuid Limburg bereikbaar. In De Nieuwe Ster blikt hij terug op een project dat de stad veranderde en stappen werden gezet in duurzame mobiliteit.

Louis Prompers voelt zich nog fit en energiek. In mei wordt hij 75 jaar en komt een einde aan een werkzaam leven bij de A2 en Zuid-Limburg bereikbaar. Zelf had hij nooit kunnen bedenken dat zijn loopbaan zo zou verlopen. Prompers, in 1972 bij de gemeente Maastricht begonnen, was jarenlang directeur Stadsontwikkeling en in die functie nauw betrokken bij grote stedebouwkundige projecten zoals Céramique en Belvédère. In 2006 was Louis Prompers 56 jaar en in de veronderstelling dat hij als ambtenaar van de gemeente Maastricht daar wel zijn pensioen zou halen. Dat liep anders. De A2-tunnel kwam op zijn pad.

Verkeersriool
De eerste plannen om de A2 aan te pakken ontstonden al in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Maastricht is dan nog de enige plek aan de autoweg A2 vanuit Amsterdam naar het zuiden waar zes verkeerslichten de boel ophouden en het vele verkeer de leefbaarheid van de bewoners aantasten. De stadstraverse in Maastricht ontstond in 1959. De snelweg vanuit het noorden eindigde in Maastricht bij een rotonde aan de Geusselt. Van daar af liep een tweebaansweg, de President Rooseveltlaan verder naar het zuiden van de stad. In de jaren negentig werd de A2 voltooid als ononderbroken noord-zuid verbinding met een totale lengte van 217 kilometer. Ononderbroken, met één uitzondering: de N2 stadstraverse in Maastricht.

De President Rooseveltlaan was bij de aanleg met aan weerszijden luxe portiek-etageflats een vooraanstaande en aantrekkelijke locatie om te wonen. Deze ooit zo aantrekkelijke stadsboulevard groeide door de enorme toename van het verkeer uit tot een verkeersriool, een soort Berlijnse muur die Maastricht-Oost in tweeën hakte. Voor de politiek was het duidelijk dat er iets moest gebeuren. 

Het duurde nog tot 2006 voordat dat ‘iets’ gebeurde, met de ondertekening van een Bestuursovereenkomst. De ondertunneling was er eindelijk door. Voor de projectorganisatie werd het Projectbureau A2 Maastricht opgericht, met daarin vertegenwoordigers van de gemeente Maastricht, de provincie Limburg, Rijkswaterstaat en de gemeente Meerssen als betrokken partijen. Deze partijen zouden intensief gaan samenwerken met de private partijen die de tunnen zouden bouwen. “Het moest een gezamenlijk project worden”, vertelt Louis Prompers.

Ik was in de jaren voordat de Bestuursovereenkomst werd getekend vanuit de gemeente Maastricht nauw betrokken bij het tunnelproject als directeur Stadsontwikkeling vertelt. Groene Loper 
Nadat er groen licht was en een Projectbureau A2 werd opgericht moesten we op zoek naar een projectdirecteur die de kar zou gaan trekken. Verschillende sollicitanten heb ik destijds gesproken, maar de geschikte kandidaat zat er niet bij. Totdat de toenmalige directeur-generaal van Rijkswaterstaat zei: ‘Louis waarom ga jij het niet doen?’

En zo werd Louis op 56-jarige leeftijd projectdirecteur en zou de A2 tunnel tot zijn 74^ste als een rode draad door zijn leven lopen, want pas in 2023 werd het projectbureau opgeheven. De tunnel is dan open, de Groene Loper in gebruik en de woningen langs de Groene Loper zo goed als gereed. Voor Louis Prompers nog geen reden om te stoppen met werken. Hij gaat aan de slag bij Maastricht-Bereikbaar, dat inmiddels Zuid-Limburg Bereikbaar heet.

Louis Prompers is trots op wat in Maastricht is bereikt door de ondertunneling van de A2, maar blijft bescheiden. Ook zijn afscheid is bescheiden. Geen grote receptie, maar een bijeenkomst met zijn collega’s van het Projectbureau in maart 2023 en van Zuid-Limburg Bereikbaar in april.

“Natuurlijk ben ik ontzettend trots op wat is bereikt. Als ik over de Groene Loper wandel of fiets denk ik dat veel mensen ook tevreden zijn met het resultaat. De Berlijnse Muur, de weg die Oost- van West-Maastricht scheidde, is afgebroken. Er is weer verbinding tussen de wijken. De Groene Loper is een gebied waar het aangenaam is om te verblijven. Een van de doelen van het A2-project was ook levendigheid terug te krijgen in de buurt. Ook dat is gelukt” zegt Prompers. 

Balkenende
Dat de tunnel er uiteindelijk is gekomen, heeft volgens Prompers heel wat voeten in de aarde gehad. "Maastricht ligt nogal ver van Den Haag en verkeersproblemen of problemen met luchtkwaliteit hebben zeker niet de prioriteit op het Binnenhof. Een paar personen wil ik toch met name noemen die cruciaal zijn geweest in het traject. Wethouder John Aarts van de VVD heeft zich bijna drie decennialang ingezet voor het plan. Ook de toenmalige burgemeester Gerd Leers, die voor zijn burgemeesterschap twaalf jaar in de Tweede Kamer zat voor het CDA, wist heel goed hoe de hazen lopen in het Haagse. In januari 2003 vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen liet Leers elke politicus die campagne kwam voeren voor de camera iets zeggen over de A2-tunnel. Iedereen uit politiek Den Haag vond dat de tunnel er moest komen. Toen het kabinet Balkenende II de A2 dreigde te schrappen confronteerde Leers zijn partijgenoot en premier Balkenende met de eerder gedane beloftes van politici. Ze konden niet meer terugkomen op hun uitspraken."

"Ik heb zes ministers, vier burgemeester en zes wethouders zien passeren in de periode, maar ze waren allemaal consistent in hun beleid: de tunnel moest er komen gebaseerd op integrale aanpak te weten zorgen voor een robuuste oplossing doorstroming verkeer en helen van Maastricht Oost. Uiteindelijk is het de toenmalige minister Karla Peijs geweest die er definitief een klap op heeft gegeven. Er kon gegraven gaan worden."

Voor de bouw van de tunnel werd gekozen voor een onorthodoxe aanpak. "Marktpartijen konden zelf met een plan komen voor het project. We hebben niet van tevoren alles tot in detail vastgelegd, alleen onze visie in een Ambitie document met 12 functionele topeisen. Die visie was dat het een gezamenlijk project moest zijn. Bij alle grote infrastructurele projecten zie je verkokering. Elke partij doet zijn ding zowel bij overheidspartijen als markt partijen. Wij wilden een integrale aanpak omdat het niet alleen om het oplossen van een verkeersprobleem ging. Het ging ook over investeren in mensen, over verbinden. Ik heb daarbij altijd het Rijnlandse model aangehouden waarin verbinden, vertrouwen en vakmanschap tellen. Probeer van stakeholders shareholders te maken en eenieder verliefd wordt op de opgave. En last but not least creëer een omgeving van bondgenootschappelijkheid."

Verliezen 
In een project dat bijna tien jaar duurt kan van alles mis te gaan. Dat dreigde te gebeuren toen de bouwers Ballast Nedam en Strukton in 2015 bekendmaakten verlies te hebben geleden. Ballast Nedam dreigde zelfs failliet te gaan. Voor Louis Prompers een spannende tijd. "Spannend, omdat we zelf als opdrachtgever niks konden doen, maar je wilt niet dat een project komt stil te liggen."

In een boek dat over de A2-tunnel is verschenen zegt Prompers er het volgende over: "De tegenvallers waardoor Strukton en Ballast Nedam verliezen leden kwam door tegenvallers zoals de onvoorzien zwaardere ondersteuning van de bouwput. Of het consortium Avenue2 te krap had begroot, kan ik niet zeggen."

Louis Prompers denkt dat Ballast Nedam wellicht het verlies kan verminderen door de positieve vastgoedrealisatie.

De Groene Loper is nog niet af. Hier en daar is nog een braakliggend stuk grond te zien. Onder andere op het terrein waar vroeger het KPN hoofdkantoor stond, is nog ruimte. "Dat gedeelte valt buiten de ontwikkeling van de Groene Loper, omdat het in handen is van een andere partij. In de toekomst zal er zeker gebouwd gaan worden verwacht ik. Ook de twee geplande woontorens, één aan de zuidkant en één bij de Geusselt moeten nog gebouwd worden. De markt voor dit soort projecten is nu anders, maar ook hier verwacht ik dat ze aan de slag gaan."

Randwyck
De bouw van de tunnel mag in meerdere opzichten een huzarenstukje worden genoemd. Het project werd op tijd en binnen het budget van bijna 890 miljoen euro opgeleverd. Koning Willem Alexander mocht in 2016 de tunnel die zijn naam draagt officieel openen. De opzet om het verkeer soepel te laten doorstromen is gelukt. "We hebben bij de planontwikkeling alles doorgerekend. Over verkeerstoename, verkeersstromen etc. Een bottleneck die we niet voorzien hadden is de afslag bij Randwyck richting ziekenhuis. Het verkeer loopt daar op drukke momenten vast omdat er maar weinig afstand is tussen de tunneluitgang en de afrit. De tunnel wordt dan afgesloten omdat we absoluut niet willen dat het verkeer vast komt te staan in de tunnel. Ondanks alle berekeningen blijkt de praktijk hier toch weerbarstiger." Momenteel wordt dit issue geanalyseerd en bezien hoe een oplossing mogelijk is.

Voor Prompers zit het voor de A2 en Zuid-Limburg Bereikbaar erop. Vlak voor zijn 75^ste verjaardag is het tijd om het rustiger aan te doen. Alhoewel. "Helemaal niks doen, zal mij niet lukken. Waar om mijn advies wordt gevraagd help ik graag."