Inhoudsopgave
Geluk is in ons leven steeds belangrijker geworden omdat we de luxe hebben om ons ermee bezig te houden, we ons bewuster zijn van de impact ervan, en omdat het steeds meer als een maatstaf voor succes wordt gezien. Josje Smeets uit Maastricht is gelukspsycholoog, een titel die ze ooit zelf bedacht. Iedere week wordt ze wel een keer of acht gevraagd haar mening te geven over geluk bij nationale televisie- of radiozenders. Ook wordt ze met regelmaat geïnterviewd voor kranten of magazines over het thema.
Josje Smeets groeide op in Bunde en studeerde Forensische Psychologie aan de universiteit in Utrecht. Na haar afstuderen werkte ze bijna 10 jaar als psycholoog voor het Pieter Baan Centrum in Utrecht. De liefde bracht haar uiteindelijk terug naar Limburg, naar Maastricht. “Na dik negen jaar Pieter Baan Centrum was ik wel een beetje klaar met het vak. Dat was best een heftige tijd. Ik kreeg de kans om bij de commerciële tv-zender TV Limburg aan de slag te gaan. Omdat ik ook de master Media- en Marketingpsychologie op zak had, zag de toenmalige directeur van de zender wel kansen voor mij als accountmanager. Het werden twee prachtige jaren. Als ik tijdens netwerkbijeenkomsten wel eens vertelde dat ik eigenlijk psycholoog ben, kreeg ik steeds vaker van directeuren of managers te horen dat ze wel een medewerker thuis hadden zitten met een burn-out. Of ik daar wellicht eens bij kon helpen?
Enorme markt
Uiteindelijk begon ‘mijn vak’ toch weer te kriebelen. In 2011 ben ik daarom begonnen met lesgeven aan de universiteit van Maastricht. Zes jaar lang heb ik dat gedaan. In die periode kwam ik ook in aanraking met de master Positieve Psychologie. Toen ik studeerde, bestond dat nog niet. Ik ontdekte dat er een enorme markt was voor werkgeluk. In het laatste jaar als docent ben ik daarom mijn eigen bedrijf gestart. Ik schreef brutaal een brief naar de drie grote bedrijven Hello Fresh, Hema en Bloomon en vroeg ze of ze nog iemand zochten die werkgeluk binnen hun organisatie op de kaart wilde zetten. Tot mijn verbazing kon ik bij ze alle drie aan de slag. Dat betekende voor mij naast het doceren aan de universiteit ook nog drie keer per week op en neer naar Amsterdam. In het westen waren ze toen al veel verder dan in Limburg op het gebied van werkgeluk. ‘Hoe houd je de millennials aan boord?’, was een vraag waarmee bedrijven zich in de Randstad al bezighielden.
Boek en theatershow
“Ik weet nog dat ze me in Limburg niet echt serieus namen als ik zei dat ik gelukspsycholoog was. Toen een artikel over mij verscheen in het AD, veranderde alles in één klap. De term gelukspsycholoog was het sleutelwoord. Mediatechnisch brak de hel los. Daar kon geen reclamecampagne tegenop. Overal moest ik opdraven en dat is tot op de dag van vandaag zo gebleven.” Josje Smeets coachte bestuurders, CEO’s, managers en complete teams en schreef het boek ‘Happy in 100 dagen’. Tegenwoordig is ze vooral druk met het geven van lezingen en cultuurveranderingstrajecten binnen bedrijven. “Toen ik de directeur van Schouwburg Venray, Paul Franssen, coachte, zei die tegen mij: ‘Wat jij te vertellen hebt, moet je in het theater laten zien.’ Ik was vereerd, maar wilde dit niet in mijn eentje doen. Dus verdween het idee in de ijskast. Totdat ik samen met Bas van Mulken het sportgala van Maastricht mocht presenteren. We wilden allebei iets in het theater doen en hadden een klik. Ik ben terug naar Paul Franssen gegaan en die boekte gelijk drie voorstellingen. De theatershow ‘Geluk zonder bullshit’ hebben we zo’n twintig keer in Limburgse en Brabantse theaters mogen opvoeren en zo’n 30 keer voor bedrijven. Op dit moment zijn we aan het nadenken over een vervolg op die show.”
Sociale vergelijking
Dat geluk zo in de belangstelling staat, komt volgens de gelukspsychologe mede door de ‘sociale vergelijking’ op internet. “Het perfectionisme is in de laatste decennia verdrievoudigd en dus ook de faalangst. We zijn alleen maar bezig met kortetermijn successen. We zijn verslaafd geraakt aan dopamine. Dat is een stofje dat hoort bij het beloningssysteem van de hersenen. Langetermijn is echter veel belangrijker. Berusting, even stilstaan en dankbaar zijn voor wat je hebt, is naar de achtergrond geraakt. We slaan als het ware de eerste twee trappen van de piramide van Maslow over. We zijn niet bezig met een dak boven ons hoofd en eten en drinken. We gaan direct naar de vijfde en hoogste trap: de zelfactualisatie. En dat kan niet want je moet eerst de eerste vier behoeftetrappen doorlopen om je uiteindelijk met de vijfde bezig te houden.”
De digitale revolutie en met name sociale media zijn volgens Josje Smeets de oorzaak. Vroeger was je bezig met school, een baan, vrienden of het stichten van een gezin. De kring waarin je leefde was redelijk beperkt. Dat is tegenwoordig wel anders. Je leeft als het ware over de hele wereld, ziet alles en hoort alles. Je wil meedoen met de sociale vergelijking. Het aantal burn-outs onder jongeren was nog nooit zo hoog.
Geluk en gezondheid
Het gezegde ‘Geld maakt niet gelukkig’, kan volgens de psychologe ook in de prullenbak. “Tot twee keer het modale inkomen, maakt geld namelijk wel gelukkig. Je kunt je kinderen laten studeren, wel een huis kopen in plaats van huren, een keer extra met vakantie gaan of je ouders op leeftijd ondersteunen. Het is geen overleven meer. Het gezegde geldt wel nog boven twee keer modaal inkomen, want in principe maakt een nog duurder huis, nog meer vakanties of een nog grotere auto niet gelukkig. En natuurlijk staat gezondheid altijd voorop. Mensen die gezond zijn, worden een-op-een gelukkiger. En geluk leidt weer tot een betere gezondheid.”
Tot slot: op welke plek in Maastricht wordt Josje Smeets gelukkig? “Ondanks dat ik mezelf een ADHD’er vind, kies ik toch voor de rust. Als ik ’s morgens om half zeven ga joggen in het ENCI-bos op de Sint-Pietersberg en de vogeltjes hoor fluiten, voel ik me heel gelukkig.”
