Kost vertrek Aarts VVD derde zetel en wethouderspost?

Inhoudsopgave

Nu good old John Aarts niet meer meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen in 2026 rijzen enkele interessante vragen, wetende dat Aarts in 2022 goed was voor 1877 van de 3152 stemmen. Dat is afgerond zestig procent van de stemmen. Die percentages gelden ook voor de verkiezingen in 2018 en 2014. Is John Aarts de VVD? Gaat zijn vertrek de liberalen een zetel kosten en mogelijk dan ook een wethouderspost? Of maakt het voor de liberalen in Maastricht niet uit wie de kopman is? Aarts' opvolger Guiseppe Noteborn haalde in 2022 365 stemmen op.

Eine vaan us
John Aarts is voor veel stemmers misschien wel wel veel meer 'eine vaan us' dan dat hij voor hen op de eerste plaats VVD'er is. Aarts is een echte 'peoples hero'. Zak frites bij Reitz in plaats van dineren bij Chateau Neercanne. Na de verkiezingen klinkt het vaak "Iech höb op Johnny gestump."

Vrouw
De verkiezingsdata geven nog niet meteen een eenduidig beeld of er inderdaad op te wijzen dat er een Aarts-effect is. Bij de VVD stond er geen vrouw in de top-3. Bij partijen waar een vrouw wel in de top staat, verdelen de stemmen zich ook langs de m/v-lijn. Waar Aarts op de VVD-lijst geen 'concurrentie' had van een vrouw, stemde iedereen op hem. Bij CDA, GroenLinks, D66 en Seniorenpartij kwam de lijsttrekker niet verder dan die 25 tot 32 procent. Bij die partijen was er steeds wel een vrouw in de top van de lijst. Lijsttrekker Manon Fokke scoorde voor de PvdA 53 procent van de stemmen. Uitschieter was overigens Ariane Schut van de SP met 63 procent van de stemmen.

Jong
De huidige VVD-ploeg in de raad is vooral jong. Guiseppe Noteborn haalde 365 stemmen, Siem Verkooijen 110 en Jurgen van Heertum 80. Burgerlid Sjoerd Maillé haalde 82 stemmen. Burgerraadslid Calvin Klein sleepte 63 stemmen binnen en eveneens burgerraadslid Jean-Pierre van Wissem bleef steken op 29 roodgekleurde vakjes. Opgeteld zijn dat 729 stemmen: nog lang niet genoeg om de kiesdeler van ruim 1157 stemmen te halen.

Lijstduwer
De VVD heeft dus veel werk te doen in de aanloop naar de nieuwe verkiezingen om het vertrek van John Aarts op te vangen. Zo zal de partij op zijn minst op zoek moeten naar een aansprekende liberale vrouw die ze op plek twee kunnen zetten. Geen vrouw in de top-drie gaat sowieso stemmen kosten. Onder de kiezers die altijd op "Johnny" hebben gestemd en voor lief hebben genomen dat hij bij de VVD zat, dreigt fors stemmenverlies. Dat zou enigszins gerepareerd kunnen worden als John Aarts bereid is lijstduwer te worden. Dat scheelt mogelijk nog honderden stemmen.

Granieten laag
Onbekende factor is natuurlijk hoe de landelijke VVD het doet rond maart 2026 en of er dan sprake is van landelijke verkiezingen. In dat geval zal het landelijke sentiment van veel grotere invloed zijn op de uitslag ook in Maastricht. Voor onderzoekers zal ook interessant zijn om te kijken wat nu de granieten laag VVD-stemmers in Maastricht is.

Ondernemerspartij
Mocht het risico zich voltrekken dat de VVD blijft steken op twee zetels, dan is de kans dat ze wederom in de coalitie komen ineens een stuk kleiner. Saillant is dat de VVD vorig jaar concurrentie kreeg van de Ondernemerspartij Maastricht onder aanvoering van Simona Maassen (ex-VVD). Die nieuwe partij haalde 926 stemmen, enkele tientallen stemmen te weinig voor een restzetel. De Liberale Partij Maastricht van Kitty Nuyts (ex-VVD) haalde 992 stemmen, met de hakken over de sloot goed voor een restzetel.

Manifesteren
De VVD zal dus alles op alles moeten zetten om nog een keer drie zetels te bemachtigen. Behalve John Aarts als lijstduwer en een vrouw op plek twee, zal ook Guiseppe Noteborn zich veel nadrukkelijker moeten gaan manifesteren en bekendheid moeten opbouwen. Waar een Gabriëlle Heine van het CDA daar meester in is, laat Noteborn veel te veel zaken onbesproken. Als het gaat over typische ondernemersverhalen zoals Intratuin en Pans, dan zwijgen de liberalen.

Protectionisme
Aarts kiest heel nadrukkelijk voor protectionisme in het geval van Intratuin en Pans. Hij wil de binnenstad, "ons goudklompje", beschermen tegen concurrentie van buiten. Noteborn accepteert dat, zonder ook maar een woord van begrip uit te spreken voor de strijd van Intratuin of Pans, ook ondernemers die voor hun zaak vechten. De VVD-fractie conformeert zich keurig en vrijwel kritiekloos aan het standpunt van de eigen wethouder Aarts en het college. Een voorstel om van het terrein de Koompe een stadspark te maken is leuk, maar niet meer dan dat. Daar onderscheidt de VVD zich niet mee. Dat geldt ook voor het initiatief om het wapen van Maastricht aan het sprekersgestoelte toe te voegen. Afgekeken van de provincie, waar diverse VVD'ers werkzaam zijn.

Adviseurs
Noteborn en Van Heertum zijn ook geen ondernemers. Noteborn is beleidsadviseur bij de provincie, Van Heertum is bestuursadviseur bij de provincie. Siem Verkoijen runt via Plutos Zuyd een boekhoudkantoor. De VOF Pasmans en Verkoijen in Gulpen is een adviesbureau op het gebied van verduurzaming.

Balans
Na de verkiezingen in 2026 kan de balans opgemaakt worden over de staat van de VVD in het tijdperk na John Aarts. Is Aarts de grote eik geweest in wiens schaduw niets kon groeien en blijft de partij gehavend achter? Of heeft het bestuur van de VVD in Maastricht verzuimd de partij in de breedte te ontwikkelen? Het geringe aantal vrouwen in de VVD is weinig hoopgevend.