Demonstranten kozen zelf voor een confrontatie met de politie

Inhoudsopgave

Iets meer dan vijftien demonstranten van de actiegroep Stop A2 verbreding besloten op 10 januari jl. het gebouw van Rijkswaterstaat (RWS) aan de Avenue Céramique in Maastricht te bezetten. De actiegroep was, zo lezen wij in een brief met schriftelijke vragen van de partijen SP, VOLT, GroenLinks, PvdD en M:OED aan burgemeester Wim Hillenaar (CDA) van Maastricht, samengesteld uit activisten, lokale bewoners en verschillende milieugroepen uit Limburg.

OPINIE

Milieu-activisme
De actiegroep Stop A2 verbreding verzet zich tegen de verbreding van de snelweg A2 tussen de knooppunten Kerensheide en Het Vonderen in het algemeen, en in het bijzonder tegen de kap van het oude bos langs de A2 en het gebruik van het schadelijke bouwmateriaal Beaumix, dat zware metalen bevat die een ernstige bedreiging vormen voor het grondwater, het milieu en de volksgezondheid.

Vastgeketend
Sommige van de demonstranten ketenden zich vast rond een pilaar van het gebouw van Rijkswaterstaat. De demonstratie was uiteraard niet aangekondigd en ongeveer 7 demonstranten waren doorgedrongen tot het besloten en niet vrij toegankelijk gedeelte van het pand. Uiteraard werd daarop de politie gebeld. De politie sprak ter plaatse met een woordvoerder van de actievoerders en RWS gaf daarop aan dat als de demonstratie werd voortgezet in het publieke gedeelte, het voor RWS prima was. De demonstranten wilden echter het gebouw en het besloten gedeelte niet verlaten, waarop uiteindelijk, na overleg met de Officier van Justitie, besloten werd de personen die in het besloten gedeelte van het pand waren, na (herhaalde) vordering om het pand te verlaten, werden aangehouden ter zake overtreding van artikel 139 Wetboek van Strafrecht (lokaalvredebreuk). Uiteindelijk waren er 17 politiemedewerkers ter plaatse

Vragen
De kennelijk verontwaardigde 5 linkse gemeentefracties geven in schriftelijke vragen richting burgemeester Hillenaar aan dat hun signalen hebben bereikt dat er ten aanzien van deze actie door de lokale driehoek besloten is om een politiemacht van circa 30 agenten op de been te brengen; dubbel zoveel als het aantal aanwezige demonstranten. Bovendien wilden de aanwezige agenten aanvankelijk wat al te enthousiast en op fysieke wijze aan de slag met het verwijderen van de eerste activisten.

Ook willen ze weten of de burgemeester het met onze fracties eens dat het op de been brengen van een politiemacht van een dergelijke omvang, zeker ten opzichte van de geringe omvang van de groep demonstranten, bijdraagt aan een negatieve en schadelijke framing van vreedzame en redelijke actiegroepen als Extinction Rebellion en Stop A2 verbreding?

Dat (sympathiserende) politieke partijen vragen stellen over (het beëindigen van) demonstraties is prima. Inmiddels hebben ze ook antwoord op die vragen van de burgemeester.

Het zou de vragen stellende partijen wel sieren om dan wel bij de feiten te blijven en zich eerst goed te laten voorlichten door de demonstranten waar ze, aannemelijker wijze, goede contacten mee hebben aangezien ze in de eerste alinea van hun schriftelijke vragen precies weten hoe de samenstelling van de groep demonstranten was.

Feiten
Maar laten we de feiten onder ogen zien: de demonstranten hebben bewust gekozen voor een bezettingsactie en wisten dat dit zou leiden tot politieoptreden.

De politie treedt altijd op volgens een vast patroon bij dergelijke acties. Bezettingen van gebouwen, hoe vreedzaam ook bedoeld, zijn in juridische zin strafbaar en leiden vrijwel altijd tot een ontruiming. Dit is geen verrassende ontwikkeling, maar een voorspelbare uitkomst van de actie. De demonstranten hadden alternatieven: ze hadden kunnen demonstreren op de openbare weg zonder het pand van RWS binnen te dringen. In plaats daarvan kozen ze ervoor zich vast te ketenen en het besloten gedeelte van het pand niet te verlaten na herhaalde vorderingen. Daarmee legden zij de verantwoordelijkheid voor escalatie bij de autoriteiten, die logischerwijs moesten ingrijpen.

Gespeelde verontwaardiging
De fracties die nu vragen stellen, weten dit donders goed. Zij zijn immers bekend met eerdere demonstraties, met het standaardbeleid van de politie en met de rol van de burgemeester in dergelijke situaties. Toch reageren ze verontwaardigd, alsof deze situatie uniek of buitengewoon zou zijn. Dat is politieke beeldvorming en weinig meer dan dat. Kijk bijvoorbeeld naar de bovenstaande foto, gemaakt door de actievoerders zelf. Deze foto geeft de suggestie dat pakweg 10 agenten staan tegenover één demonstrant.

Politie
De politie heeft juist behoedzaam en volgens de regels gehandeld. Er is een risicoafweging gemaakt en de agenten zijn met een duidelijke strategie ingezet. Het optreden was niet gericht tegen de boodschap van de demonstranten, maar tegen de manier waarop zij deze boodschap wilden overbrengen. Wie ervoor kiest om de wet te overtreden, kan niet klagen als de wet vervolgens wordt gehandhaafd.
Bovendien waren er geen 30 agenten ter plaatse, maar ‘slechts’ 17. Dit is alleszins redelijk als deze agenten staan tegenover ruim vijftien – deels vastgeketende – demonstranten.
Zouden deze demonstranten bij het verschijnen van de eerste agenten en nadat de ter plaatse aanwezige media de eerste foto’s had gemaakt, gewoon het pand hebben verlaten, was een grotere politie-inzet niet nodig geweest. Dan hadden deze politieagenten, die we toch al vaak overvragen, gewoon hun regulier werk kunnen doen.

Krokodillentranen voor de bühne
Demonstratierecht is een groot goed en gelukkig kunnen mensen in Nederland zonder angst hun mening uiten. De demonstranten kozen voor een actie die reactie uitlokte. Dat de demonstranten en de betrokken linkse gemeentefracties nu klagen over de voorspelbare reactie van de autoriteiten en “een politiemacht van een dergelijke omvang”, is opzettelijk suggestief en ook weinig meer dan krokodillentranen huilen voor de bühne.
Of dat hun politieke geloofwaardigheid en sympathie verhoogt, is maar zeer de vraag.