Inhoudsopgave
Met de agressie-oorlog die Rusland in Oekraïne voert en de aanvallen met raketten en ongeleide bommen op burgerdoelen, is de koude oorlog op het Europese toneel weer een hete oorlog geworden. Navo-baas Marc Rutte heeft opgeroepen dat ons land zich moet voorbereiden op oorlog. De regering komt binnenkort met een campagne om te zorgen dat individuele burgers noodpakketten aanleggen. Tegen die achtergrond is het niet raar dat het Schuilkeldermuseum in Blauw Dorp weer zeer drukbezocht wordt.
De Nieuwe Ster liep zondagmiddag mee. Wat blijkt: we hebben het allemaal al eens meegemaakt.
Bunker
We vinden de ingang van het museum snel aan het Minister Goeman Borgesiusplantsoen. Trapje af, door de geopende stalen deur en je komt van de kou in de relatieve warmte. Tot begin jaren-80 werden de kazematten, een 12 tot 13 kilometer lang gangenstelsel onder de hoge fronten van Maastricht, nog gebruikt door de BB, de Bescherming Burgerbevolking. In deze vanaf ongeveer 1600 aangelegde gangen schuilde een flink deel van Maastricht in de oorlog. Na de oorlog werd het een bunker om te schuilen tegen een atoom-aanval. Compleet met luchtzuiveringsinstallatie met grote actieve koolstoffilters. WC's waren uitgevoerd als 'turf-toilet'.
Kinderen
Gids Maarten van Tol zegt dat de drukte is toegenomen. "We zien nu ook jonge gezinnen met kinderen die ons bezoeken. Dat is echt een nieuwe trend. In zijn algemeen merken we dat de angst in de wereld de interesse voor dit museum vergroot. Mensen verdiepen zich in hoe mensen vroeger schuilden." Volgens Van Tol zijn er wel eens vijftig mensen tegelijk in het museum geweest. "Maar dat is te veel. Dat is niet meer fijn. Dat doen we niet meer."
Verkade
Wat opvalt is dat de geschiedenis zich herhaalt. Meteen al bij de eerste vitrine blijkt dat de voedingsindustrie in de jaren vijftig en zestig snel inspeelde op de vraag naar noodpakketten. Koekjesfabrikant Verkade leverde houdbare biscuits in blikken. Tevens waren complete noodrantsoenen te koop, zodat je altijd voor enkele dagen te eten in huis had. Alle spullen in de vitrine zijn origineel: er is relatief nog veel bewaard gebleven uit die tijd.
Pliech
De overheid was tijdens de koude oorlog druk doende de bevolking bewust te maken van het rode gevaar en wat iedereen daar zelf tegen kon doen. In advertenties werden de mannen ook - in het dialect - opgeroepen hun plicht te doen en zich aan te sluiten bij de BB. "Mestreechteneere, daot eur pliech. Sleet Uuch aon bij ein vaan de volgende deenste:". En dan kon je 'gasverkenner', brughersteller, ordonnans, politie, brandweer worden of bij de 'Veterinairendienst', de 'Ontsmettingsdienst' of bij de 'Opruimingsdienst' gaan.
Overdruk
De overheid voerde ook in de koude oorlog een continue bewustwordingscampagne, bedoeld om mensen voor te bereiden op 'de bom'. Van Tol: "In Maastricht kon niet alleen geschuild worden in de kazematten en in de grotten, in de koude oorlog was ook de voorganger van de huidige parkeergarage onder het Vrijthof ingericht als atoom-schuilkelder. Natuurlijk niet bestand tegen een directe inslag, maar die garage zou voldoende bescherming moeten bieden voor als een atoombom op Brunssum of Sittard zou vallen. Waar het dan om ging was dat je een dichte ruimte had met overdruk, zodat radioactieve stoffen buiten zouden blijven."
Ingang
Van Tol neemt de bezoekers ook mee naar een klein stukje van het gangenstelsel, waar ze op een lange bank kunnen zitten. Zo kunnen ze zelf een hele kleine indruk krijgen van hoe het geweest moet zijn om onder de grond urenlang op die bankjes gevaar uit de lucht af te wachten. Wat mooi is: je krijgt een goede indruk van de uitgebreidheid van het kilometerslange gangenstelsel aan deze kant van de stad. "Er is nog één huis in Maastricht waarvan bekend is dat het nog een eigen ingang heeft naar het gangenstelsel", zegt Van Tol. Vroeger kwam dat vaker voor.
Middels rij link: de zeis is een kunstwerk van kunstenaar Paul Tieman. Ze zeis als verwijzing naar de dood.
Van onze redactie
