Inhoudsopgave
Maandagochtend. Terwijl de laatste contouren van Magisch Maastricht op het Vrijthof verdwijnen, lijkt het erop dat de Maastrichtse horeca de eerste werkdag van het jaar 2025 heeft uitgezocht als collectieve opruim- en poetsdag. Wat zal vanavond de binnenstad van Maastricht schril in contrast staan met de roemruchte topjaren van het Ambtenarencarnaval. Dat is toch op vrijdag voor de Vastelaovend? Niet is minder waar. Hoe dan ook, van die eerste hoogtijdag van het jaar voor horeca Maastricht is zo goed als niks meer te bespeuren.
De gevel van café In den Ouden Vogelstruys staat in de steigers. De horecagelegenheden op de hoek van Boschstraat en Markt gesloten. Op de pleinen wordt het terrasmeubilair weggehaald. Een van de weinige gelegenheden die nog bestempeld wordt als echte kaffee, het Rozenhoedje, heeft op maandag rustdag. Een van de weinige etablissementen waar nog iets van de sfeer van Ambtenarencarnaval kan worden geproefd is, hoe kan het anders, in Café In de Karkol in de Stokstraat.
Beginjaren ’70
Voor wie van mening is dat de naam Ambtenarencarnaval niet juist is en te maken heeft met de vriedag veur de Vastelaovend; dat is een onjuiste. Oud-horecaondernemer John Smeets kan op het gebied van Maastrichtse cafétradities een ware connaisseur worden genoemd. Terwijl een bouwvakker naast café De Zwaan met een drilboor op oorverdovende wijze stenen uit de stoep trilt, zegt de voormalig eigenaar van De Karosseer (tegenwoordig Clinique) in de Platielstraat: “Ergens beginjaren ’70 werd het steeds meer usance dat mensen die op kantoren in de binnenstad werkten op de eerste werkdag van het jaar naar de kroeg gingen. In de loop der jaren puilde zo ongeveer iedere kroeg in Maastricht uit door feestvierders. Veel van hen waren werknemers in dienst van overheden, banken en andere instellingen. De combinatie van het hoge feestgehalte en dat een belangrijk deel van de stappers ambtenaar was, zorgde voor de naam Ambtenarencarnaval.”
Postbodes
In die beginjaren was er een opvallende rol weggelegd voor de postbodes voor Maastricht. Ook van die groep gingen heel wat mensen op stap. Vaak nog gekleed in de toen gebruikelijke blauwgrijze uniformen en klassieke PTT-pet. Niet zelden kwamen de postbezorgers thuis zonder stropdas of nog slechts een halve.
Zo zal iedere regelmatige vierder van deze unieke op-stap-dag wel een eigen verhaal hebben. Tenminste in Maastricht. Zover bekend was nergens in Nederland op die eerste werkdag iets dat leek op dit Ambtenarencarnaval.
Afsluiten
Rond de eeuwwisseling begon heel langzaam de populariteit van het Ambtenarencarnaval te verdwijnen. Niet alleen die ‘traditie’ overigens. Ergens aan het begin van het nieuwe millennium begon het uitgaansleven in de Limburgse hoofdstad structureel te veranderen. Zoals een in het uitgaansleven bekende chirurg van het toenmalige AZM zei: “Mijn jonge collega’s krijg ik op vrijdag niet mee een pilsje te gaan drinken. Samen de week afsluiten, ze hebben er geen zin in.”
Foto's: Laurens Bouvrie
Topdag
Eric Smeets van het Rozenhoedje ziet als absolute doodsteek van het Ambtenarencarnaval de ‘zondagse Nieuwjaarsreceptie van het stadsbestuur Maastricht’. “Ongeveer tien jaar geleden was dat nog een topdag. De Nieuwjaarsrecepties in het algemeen en die van het stadhuis in het bijzonder zorgden ervoor dat na afloop de aanwezigen nog een kroegentochtje gingen houden. Daar is niet veel meer van over,” zegt de kroegbaas van het populaire café aan de Boschstraat.
Verdwijnen
John Smeets zag de veranderingen al eerder gestalte krijgen. “Het begon met het uit de binnenstad verdwijnen van veel kantoren. De belastingdienst ging weg van de Markt. Het Paleis van Justitie sloot de deuren aan de Minderbroedersberg. Ga zo maar door. Veel van die mensen hadden blijkbaar geen trek om vanaf hun nieuwe werkplek na afloop van de eerste werkdag e pèlske te gaon nuttige”.
Fenomeen
Barth Hochstenbach kan die uitleg van beide Smeetsen alleen maar beamen. Maar voegt daar wel nog een belangrijke constatering aan toe. “In de toptijden van dit fenomeen ging vrijwel iedereen op 2 januari naar zijn werk. Tegenwoordig hebben heel veel werknemers vanaf de Kerstmis tot ergens in de eerste week van het nieuwe jaar vakantie. Die verandering heeft ongetwijfeld ook bijgedragen aan de minimalisering van het vieren van deze roemrijke dag.” Die kentering zorgde er zelfs een korte tijd voor dat Ambtenarencarnaval twee keer werd gevierd. Voor de diehards op 2 januari en voor hen die op de eerste dag na de kerstvakantie gingen werken, een paar dagen later. Waarbij mag worden aangetekend dat de 2-januari-getrouwen dan voor alle zekerheid of uit solidariteit nog maar een keer een kroegenrondje meemaakten.
Vierders
Ongetwijfeld zal maandagavond 6 januari het in een aantal kroegen meer bedrijvigheid zijn als een ‘normale maandag’. “Bij ons in ieder geval wel", zegt Hochstenbach. "Dat heeft veel te maken met het feit dat In de Karkol nog een van de weinige horecagelegenheden is die bestempeld mag worden es brojne kaffee. En dat wordt zeker op zo’n dag als vandaag door de vierders vaan ’t Ambtenarecarnaval zeer gewaardeerd.
Kerstborrel
De kroegeigenaar uit de Stokstraat en Eric Smeets van het Rozenhoedje zien overigens al enkele jaren een nieuwe trend in het uitgaansleven steeds meer uitdijen. Smeets: “De laatste jaren gaan steeds meer werknemers van bedrijven, instellingen en overheden op de laatste werkdag voor Kerstmis op stap. Niet zelden geven bedrijven zelf al een kerstborrel in een kroeg. Om daarna nog lekker e paar eurkes te blieve plakke”.
Of we dat al een traditie mogen noemen? Ja, maar het wordt dan wel tijd dat deze vervanger van het Ambtenarencarnaval ook een eigen naam gaat krijgen.
Van onze redactie
