Afgedwongen solidariteit kost elke inwoner 161 euro

Inhoudsopgave

16,1 miljoen euro aan opgehaalde belastingen gaat naar huiseigenaren in drie Maastrichtse buurten Nazareth, Pottenberg en Mariaberg. De eigenaren van diverse grondgebonden woningen en diverse VVE's (Verenigingen Van Eigenaren, meestal van een appartementencomplex) kunnen met dat geld hun slecht geïsoleerde woningen aan een energielabel-A of -B helpen.

OPINIE

Op het eerste oog lijkt dat een sympathieke actie. Fijn voor de mensen die met dat geld - 11,3 miljoen euro rijksmiddelen en 4,8 miljoen euro van de gemeente - hun maandlasten fors zien dalen, die minder last hebben van kou en van hitte. Goed voor het milieu in de hele wereld, want minder energie nodig. Goed ook voor de waarde van hun woning. Fijn voor de wethouder, die "blij" is dit te kunnen melden. Dat levert misschien nog wel wat stemmen op.

Rechtsongelijkheid
En toch is er van alles mis met deze - hoe sympathiek ook bedoelde - regeling. Nooit is immers uit te leggen waarom een select groepje huiseigenaren in privé geholpen wordt, terwijl duizenden anderen huiseigenaren in de stad in gelijke omstandigheden niet geholpen worden. Dat is rechtsongelijkheid in zijn zuiverste vorm. Hoe leg je aan eigenaren van even slecht geïsoleerde appartementjes en woningen in Malberg, in Heer, in Daalhof, in Amby en elders uit dat zij simpelweg niets krijgen. Ook zij willen graag isoleren tot energielabel-A of -B. Willen graag dat hun maandlasten omlaag gaan. Willen graag in een warm huis wonen in de winter. Zij moeten de volle mep van die investering zelf ophoesten.

161 euro
De 16,1 miljoen euro aan belastingmiddelen zijn grotendeels opgehaald via Rijksbelastingen, waarvan nog eens 4,8 miljoen euro uit de kas van de gemeente zelf komen. Dat bedrag van 16,1 miljoen euro mag je rustig delen door 100.000 Maastrichtenaren, waarbij de 23.000 studenten in de stad even niet meerekenen omdat ze nog niet veel aan belastinginkomsten bijdragen. En dan kom je op 161 euro per inwoner.

Willekeurig
Er is sprake van een afgedwongen solidariteit met een select groepje dat profiteert. En wat er mis is, zit precies in die selectie. Die is namelijk vrij willekeurig. Die is niet te objectiveren, anders dan dat de eigenaren en de VVE's het geld voor isolatie niet zelf kunnen opbrengen. Dat zal in veel gevallen zo zijn, maar wie zegt dat dat ook zo is? Misschien besteden de eigenaren die nu met belastinggeld geholpen hun geld liever aan vuurwerk dan aan isolatie. Misschien geven ze het geld liever uit aan een vakantie naar Benidorm? Wie zal het zeggen?

Fonds
Als isolatiemaatregelen zichzelf terugbetalen, waarom dan niet voor heel Maastricht een revolverend fonds opgericht van enkele tientallen miljoenen euro's om te beginnen waar iedereen een lening uit kan krijgen om te isoleren. Met die 16,1 miljoen euro had je al een mooie start kunnen maken om een veelvoud van dat bedrag tegen 0%-rente uit te kunnen lenen. De mensen hadden dan geld kunnen lenen tegen 0%-rente en dat geld kunnen terugbetalen over langere tijd dan de netto-terugverdientijd. Dan hadden ze al vanaf de eerste maand geprofiteerd. Dan had iedereen een beetje kunnen profiteren, in plaats van een - vrij willekeurige gekozen - select groepje eigenaren in een keer - relatief - heel veel.

Pinapparaat
Het is afgedwongen solidariteit. Als de gemeente elke inwoner aan de deur met een pinapparaat in de hand 161 euro was komen (en als je met zijn tweeën in een huis woont dus 322 euro) vragen als bijdrage om een select groepje mensen in Nazareth, Mariaberg en Pottenberg te helpen hun huis te verduurzamen, dan had een dikke meerderheid "nee" gezegd, of met een vinger naar zijn voorhoofd gewezen.

Verkiezingsprogramma's
Het is ook niet dat dit zo in de lokale verkiezingsprogramma's staat. 'Wij zijn voor het belasten van alle Maastrichtenaren om inwoners van drie buurten aan een beter geïsoleerd huis te helpen.' Dan weet je zeker dat je de verkiezingen gaat verliezen.

Ambities
We hebben al vaker geschreven dat het gemakkelijk is om andersmans geld uit te geven. Maastricht doet daar graag aan mee. De belastinginkomsten van de stad de afgelopen drie jaar laten een overschot zien van 68 miljoen euro. Het geld wordt besteed aan 'ambities' die de stad heeft. Het is simpelweg geen discussie in de gemeenteraad of het geld misschien wat meer terug zou moeten vloeien naar het volk dat ze vertegenwoordigt.

Frame
Uit ervaringen weten we dat je voor dit soort standpunten weinig sympathie oogst. Je wordt geframed alsof je tegen het helpen bent van mensen in slecht geïsoleerde huizen, die het toch al niet breed hebben. Ja, dat in dat frame is dat dan al snel dat je eigenlijk a-sociaal bent, al wordt dat net niet zo letterlijk gezegd. Enfin: het punt is gemaakt: daar gaat het niet om. Het gaat erom dat er sprake is van rechtsongelijkheid. Daarover berichten beschouwen we als een van de taken van de journalistiek.